احدالله قلی زاده برندق

طرح اندیشه تفکیک بین دین و فلسفه در سال های اخیر از سوی حوزه معارف خراسان، چهره جدیدی از مکتب اخباریگری و نصگرایی به نمایش گذاشته و بار دیگر توجه محقّقان عرصه دین پژوهی را به مسئله نسبت عقل و دین از دیدگاه عقلگرایان و نصگرایان معطوف کرده است. در این میان، چگونگی رویارویی ملا محسن فیض کاشانی(اندیشمند قرن یازدهم) با این مسئله همواره با ابهام همراه بوده است. برخی او را به اخباری یاد میکنند و برخی دیگر، مقایسه او را با سایر اخباریان- از آن جهت که او شاگرد مبرّز صدر المتألّهین بوده و ستایشهایی نیز از او کرده است- غیر واقعی میدانند. این دیدگاههای کاملاً متضاد، درباره فیض از آنجاست که سیره علمی او فراز و نشیبهایی را همراه داشته که نیازمند ایضاح رویکرد او درباره نسبت عقل و دین است. تحقیق حاضر، رویکرد او را در اصول و فروع دین به صورت جداگانه بررسی کرده و ارزش و اعتبار عقل را در این دو حوزه روشن نموده است.