سپیده شفایی

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی میزان مشارکت شهروندان در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری و شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان است. در راستای اجرای این هدف، از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی استفاده شده و اطلاعات به روش اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش را خانوارهای شهر گلوگاه (5302) در سال 1390 تشکیل می دهند که از میان آن ها و بر اساس فرمول کوکران نمونه ای به حجم 190 نفر سرپرست خانوار به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب و با توجه به تعداد خانوار در هر یک از محلات پنجگانه، به منظور گردآوری اطلاعات، اقدام به توزیع پرسش نامه شد. با عنایت به موضوع تحقیق این سؤال کلی مطرح است که؛ میزان مشارکت شهروندان در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری به چه میزان بوده و عوامل تأثیر گذار بر مشارکت شهروندان در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری شهر مورد مطالعه کدامند؟ نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میانگین مشارکت مردم در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری متوسط رو به پایین است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که بین پایگاه اجتماعی– اقتصادی شهروندان و میزان مشارکت در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون آماری پیرسون بیانگر آن است که بین ویژگی های فردی شهروندان و میزان مشارکت در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری و احساس مالکیت شهروندان در یک محله و یا شهر تا سطح 99% رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج آزمون آماری کروسکال والیس نشان داد که بین محله های مختلف شهر از نظر میزان مشارکت در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان    می دهد که بین متغیرهایی مانند نوع شغل، سطح تحصیلات، مدت سکونت و نوع مالکیت مسکن با میزان مشارکت در فعالیت های عمرانی و خدماتی شهرداری رابطه ی معنادار وجود دارد.

جریان حیات شهری نه در گذشته سیر می کند و نه در اکنون راکد می ماند. شهر معاصر با کوله باری از گذشته به پیشواز آینده ای می رود که دنیای امروز نشانه رفته است؛ دنیایی که با دشواری های مشترک دست به گریبان بوده و اهل جهان را دل نگران کرده و به تکاپو انداخته است. هشدارهای مکرر جهانی در خصوص نابودی و تخریب محیط زیست، شدت گرفتن تغییرات اقلیمی و اثرات مخرب گرمایش زمین، کاهش منابع آب، آلودگی هوا ناشی از استفاده از سوخت های فسیلی (فارغ از پایان پذیر بودن ذخایر آن) که در نتیجه مصرف بی رویه، بقای انسان را به مخاطره انداخته است، گویی هیچ بازتابی ندارد. گفتنی است برخلاف نظر بعضی، طرح این مباحث در کشورهای در حال توسعه از مقولات لوکس محسوب نمی شود. حال آنکه متأسفانه کشورهای در حال توسعه که تاکنون به تقلید از کشورهای توسعه یافته به تکرار اشتباهات آنها دست زده و بدون توجه به بازنگری کشورهای توسعه یافته در تصمیمات قبلی خود که برای دست یابی به پایداری هر چه بیشتر شهرها، حفاظت از محیط و منابع طبیعی، بهره گیری تمام عیار از ارزش های ماهوی و بالاخره ارتقاء کیفیت زندگی و رعایت حق به شهر و حقوق شهروندی به جبران خطاهای گذشته خود پرداخته اند، پند نگرفته و همچنان درگیر کمیت ها بوده و با ایجاد شهرهای لجام گسیخته و به ویژه با معابر فراخ و پرهزینه، منابعی را که می توانست به غایت مفید باشد به باطل هدر داده اند. از این رو این کشورها بیش از کشورهای توسعه یافته و بیش از هر زمان به دشواری افتاده و ناگزیر با شتابی دو چندان باید خود ساخته و خودکردة خویش را جبران کنند. بازتعریف مفهوم بهسازی و نوسازی با در نظر داشتن ملاحظات فوق الذکر، می تواند دریچه نوینی به توسعه شهری بگشاید.