اسدالله حیدری

حوضه و رود قرانقو در دامنه جنوب شرقی سهندقرار دارد و دارای ویژگی های خاص ساختمانی به لحاظ لیتولوژیک، ژئومورفولوژیک،هیدرولوژیک، اقلیمی وانسانی است که از یک طرف رفتار سیستم زهکشی حوضه را کنترل می کنند و ازطرف دیگر، برای افزایش امنیت اقتصادی- اجتماعی ساکنان حوضه نیازمند مدیریت متعادل و پایدار سیستمی در حوضه است. در این مقاله براساس رویکرد سیستمی، تاثیر عوامل ژئومورفولوژیک،تحمیل شرایط مصنوعی و چالش های مدیریتی آن با تاکید بر مشاهده میدانی بررسی شده است. بررسی داده ها نشان داد که تحمیل شرایط مصنوعی و یک سونگر به طور پیوسته بر حوضه وجود دارد که حوضه و رودهای آنرا دچار تغییرات آستانه ای، رفتار طغیانی و نامتعادل و پیچیده نموده است. این مساله در آینده دستگاههای مدیریتی- اجرایی مرتبط با حوضه را با چالش های جدی مواجه خواهد کرد و به ناپایداری رود و در نتیجه، کاهش امنیت اقتصادی- اجتماعی ساکنان منجر خواهد شد.

کلانشهر تهران، جزو بزرگترین شهرهایی است که بارگذاری مصنوعی و گسترش فضایی آن روی کمربند فعال زلزله آلپ هیمالیا صورت گرفته، که رعایت ضوابط علمی فنی در آن، موضوعی حیاتی است و نیازمند پژوهش های متعدد می باشد. روش تحقیق در این مقاله بیشتر توصیفی – تحلیلی بود که در تحلیل برخی داده ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)نیز کمک گرفته شده است. گسلها و روند وقوع زلزله ها در تهران، بررسی روند تاریخی گسترش شهر و خصوصا ساخت و سازهای چند دهه اخیر مورد نظر بوده و نتایج بدست آمده، نشان داد که گسترش تهران در مسیر کمربند زلزله، بی قید و شرط، بدون پشتوانه علمی و کنترل نشده صورت پذیرفته و روند مذکور در موارد زیادی کماکان دنبال می شود. پژوهش در ابعاد متعدد زلزله خیزی تهران و تبعات آن می تواند، منجر به واقعیت نگری در بین مسوولین و مردم شده و تاثرات مثبتی بر روند شهرسازی و کاهش آسیب پذیری در برابر وقوع زمین لرزه بر جای بگذارد.

هدف: با همه تلاش هایی که درزمینه ترک اعتیاد صورت می گیرد آمار فراوان عود مصرف مواد درنتیجه تجربه ولع پس از ترک مواد نگران کننده است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر مصاحبه انگیزشی بر کاهش ولع و عود مصرف در بیماران تحت درمان با متادون بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. از تعداد 60 بیمار در مرکز درمانی ترک اعتیاد، تعداد 30 نفر انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه گمارده شدند. هر دو گروه پرسشنامه های ولع مصرف و عود (پیگیری شش ماهه) را تکمیل کردند. یافته ها: یافته ها نشان داد که فرضیه های پژوهش در مورد اثربخشی مصاحبه انگیزشی بر کاهش ولع و عود مصرف تائید شد و میان گروه آزمایش که مصاحبه انگیزشی و دارودرمانی دریافت کرده بودند و گروه گواه که تنها دارودرمانی متادون را دریافت کرده بودند تفاوت وجود داشت. نتیجه گیری: این یافته ها می تواند متخصصین را در جهت استفاده از درمان های روان شناختی در کنار دارودرمانی در زمینه ی اعتیاد یاری دهد.

یکی از پیامدهای ناپایداری نظام سکونتگاهی در فضاهای محلی_ منطقه ای، ناتوانی فضایی _عملکردی سکونتگاههای روستایی و شهری در برقراری پیوند سکونتگاهی از طریق شبکه فضایی کارآمد است. در بسیاری از نواحی جغرافیایی کشور، الگوهایی از شبکه نظام سکونتگاهی مبتنی بر فعالیت های اقتصادی شکل گرفته است که بدلیل بی توجهی در شناخت و تحلیل ساختاری _کارکردی این شبکه های محلی، ناپایداری سکونتگاههای شهری و روستایی تشدید یافته است. در نواحی روستایی هشترود و چاراویماق (کلان منطقه آذربایجان)، شبکه محلی - منطقه ای مبتنی بر تولید و فرآوری محصول شیر در حال شکل گیری است. برای شناخت و تحلیل ساختاری _کارکردی این محصول در روابط و مناسبات سکونتگاهی و جریانات فضایی، 119 کارگاه شیرپزی (فرآوری شیر)، 269 سکونتگاه روستایی و 5 سکونتگاه شهری تحت پوشش شبکه مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی-تحلیلی است. شیوه نمونه گیری داده ها به روش گلوله ی برفی و تحلیل داده ها با نرم افزار NodeXL و GIS صورت گرفت. یافته های تحقیق نشان داد، روابط و جریانات شبکه تولید شیر در سطح درون قلمروی با مانع و در ارتباط با مراکز برون ناحیه ای دوسویه، تعاملی و مکمل است. برمبنای شاخص های دوسویگی مناسبات، مرکزیت درجه ای، مرکزیت بینابینی و مرکزیت ویژه، شهر بستان آباد در خارج از ناحیه مورد پژوهش به عنوان گره اصلی در ساختار شبکه ای شیر مورد مطالعه شناخته شد و بعد از آن با فاصله معنی دار مراکز شهری تبریز، مراغه، قره آغاج و هشترود و روستای گنجینه کتاب قرار دارند. الگوی پایدار شبکه محلی_منطقه ای در این کلان منطقه با اصلاح در ساختار عملکردی سکونتگاههای روستایی و شهری از طریق تخصیص عملکردی فعالیت و خدمات قابل دستیابی است.

یکی از چالش های اساسی نظام برنامه ریزی فضای سرزمینی و بویژه فضاهای محلی_منطقه ای در ایران، ازهم گسیختگی عملکردی سکونتگاههای شهری و روستایی و درپی آن نابسامانی ساختاری _کارکردی نظام سکونتگاهی است.یکی از رویکردهای کارآمد در تعدیل ازهم گسیختگی و تعادل بخشی به منظور الگوی متوازن و پایدار، الگوی شبکه منطقه ای است. در این ارتباط برخی از نظام های سکونتگاهی در مراحل آغازین شکل گیری و برخی دچار آسیب های ناشی از تحولات در گذار از نظام شبکه نامتوازن به شبکه متوازن می باشند. نظام سکونتگاهی ناحیه هشترود - چاراویماق در مرحله آغازین شکل گیری نظام شبکه منطقه ای دچار موانع ساختاری _ کارکردی است. در این پژوهش با بهره گیری از روش های تحقیق استقرایی و بکارگیری الگوهای تحقیق کمی و در پاره ای از موارد کیفی عوامل و نیروهای اثرگذار در شکل گیری شبکه منطقه ای مورد آزمون قرار گرفته است. درتحلیل کمی  ازروش تحلیل شبکه Nodexl ، سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و مدل های AHP و خوشه بندی در روش کیفی نیز با انجام مصاحبه های منظم با بهره برداران و ذینفعان چگونگی جریان های کالا، اطلاعات و سرمایه مورد بازشناسی قرارگرفته و یافته های تحقیق نشان داد جریان های فضایی اثرگذار برای شکل گیری شبکه منطقه ای درنخستین فعالیت های اقتصادی در بستر نظام کالبدی سکونتگاههای روستایی، اغلب ناقص و یا از الکوی یکسویه تبعیت می نماید. بمنظور تعدیل محدودیتهای ساختاری و تقویت نظام کارکردی در سکونتگاههای روستایی در ناحیه هشترود – چاراویماق بایستی با بهره گیری از سیاست های حمایتی و سرمایه گذاری نهادهای دولتی مرتبط در کنار مشارکت هم افزا، بنیان های تولیدی توسط بهره برداران روستایی، پایه ریزی شود که درپی آن شبکه منطقه ای در تعامل با سایر شبکه های فرامنطقه ای و ملی قابل دستبابی است.