احمد جعفرزاده افشاری

هدف این پژوهش، مدل سازی رفتارهای دولت و پیمانکار در خاتمه زودهنگام پروژه های BOT احداث پل های عابر پیاده برون شهری، با استفاده از نظریه بازی ها است. مطالعه موردی شامل پروژه های BOT احداث پل های عابر پیاده در محور تهران-سمنان می باشد. با به کارگیری نظریه بازی ها و تحلیل رفتار طرفین در قالب یک بازی چانه زنی، به بررسی پیامدهای تصمیمات دولت و پیمانکار در شرایط خاتمه زودهنگام پروژه ها پرداخته و مدلی برای پیش بینی این رفتارها و نتایج اقتصادی آن ارائه شده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش از متخصصین اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای شهر تهران و مدیران پروژه های BOT و همچنین اسناد و مدارک مرتبط استخراج شده است. مدل پیشنهادی سه ویژگی کلیدی را برای تحلیل رفتارهای طرفین ارائه می دهد و با استفاده از یک مثال کاربردی، این ویژگی ها محاسبه و تأیید شده اند. نتایج نشان می دهد که میزان غرامت و تصمیمات پیرامون آن ارتباط مستقیم با رفتار دولت و پیمانکار دارد؛ غرامت بالا می تواند به پیشنهاد متقابل دولت یا ساخت پل جدید منجر شود، اما ممکن است مذاکرات را به تأخیر بیاندازد، در حالی که غرامت پایین باعث تداوم پروژه به شکلی ناکارآمد و آسیب به منافع عمومی می شود. در نهایت، مدیریت رفتارهای پیش بینی شده در بخش دولتی و خصوصی و رسیدن به توافق در مورد غرامت، به عنوان راه حلی مناسب برای کاهش تعارضات رفتاری و حفظ منافع عمومی پیشنهاد می شود.

در سالهای اخیر ساختمان سبز توجه گستردهای را به خود جلب کرده است. افزایش تعداد پروژههای ساختمانی در ایران تأثیرات قابلتوجهی بر محیطزیست گذاشته است و اجرای ساختمان سبز یکراه مفید برای کاهش خطرات زیستمحیطی است. پروژههای ساختمان سبز بهطور ناخواسته با ریسکهایی مواجه هستند که از بازدهی آنها میکاهد، بنابراین شناسایی و رتبهبندی ریسک میتواند نقش مؤثری در موفقیت پروژههای ساختمانی سبز داشته باشد. با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در زمینهی ارزیابی ریسک در پروژههای ساختمانی سبز در ایران صورت گرفته است، این مطالعه تلاش میکند با ارائه مدلی جامع از کلیه معیارها و ریسکهای پروژههای ساختمانی سبز، اقدام به رتبهبندی نهایی ریسکهای پروژههای ساختمانی سبز کند. بدین منظور در گام نخست به شناسایی و غربال ریسکها از دیدگاه کارشناسان پروژههای ساختمانی سبز و معرفی معیارهای ارزیابی ریسک پرداخته، سپس با استفاده از روش تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی تدریجی (SWARA)، وزن معیارها را به دست میآوریم. درنهایت رتبهبندی ریسکهای پروژههای ساختمانی سبز، با توجه به نتایج گامهای اولیه و استفاده از روش ارزیابی تناسب جامع (COPRAS) صورت گرفته است. این اولین تلاش در حل یک پروژه ساختمانی سبز با ترکیب روشهای SWARA و COPRAS و با در نظر گرفتن یک مطالعه موردی (شهرستان آمل) است. نتایج نشان میدهد که ریسکهای کیفیت پایین مواد و تجهیزات، مقاومت از طرف ذینفعان برای تصویب ایدههای سبز و نداشتن اهداف واقعبینانه از اهمیت بالایی برخوردار هستند. چارچوب پیشنهادی میتواند به ذینفعان پروژههای ساختمان سبز کشورهای درحالتوسعه کمک کند تا ریسکهای پروژه را بهتر مدیریت کنند.

اغلب سازمان ها درباره چگونگی ارزیابی سرمایه گذاری های آینده فناوری اطلاعات دانش کافی ندارند. بیشتر این نوع سرمایه گذاری ها براساس معیارهای شخصی مدیریت ارشد انجام می گیرد، درنتیجه تعداد بسیار کمی از سازمان ها، دانشی عمیق درباره ارزش حاصل از هزینه صرف شده در حوزه فناوری اطلاعات دارند. در این پژوهش، روش اختیارات حقیقی به ارزش گذاری سرمایه گذاری در پروژه برنامه ریزی منابع بنگاهی با درنظرگرفتن دو اختیار گسترش و کوچک سازی پروژه بررسی شده است. براساس یافته های پژوهش، ارزش برآوردشده در روش اختیارات حقیقی با درنظرگرفتن انعطاف های مدیریتی، متفاوت با ارزش تخمینی به روش تنزیل جریان های نقدینگی به دست آمد؛ زیرا در تحلیل نتایج ارزش گذاری اختیار گسترش، ارزش فعلی دارایی برای عملیات جاری 8/199 میلیون تومان برآورد شده است. اگر عملیات امروز گسترش داده شود، برآورد ارزش دارایی برابر 6/308 میلیون تومان خواهد شد که این مقدار از ارزش دارایی بدون اعمال اختیار گسترش، بزرگ تر است و درنتیجه اعمال اختیار گسترش، ارزش مازادی معادل 8/108 میلیون تومان به همراه خواهد داشت. همچنین تحلیل نتایج ارزش گذاری اختیار کوچک سازی نشان داده است که ارزش اعمال اختیار کوچک سازی با استفاده از روش اختیارات حقیقی برابر 2/118 میلیون تومان است؛ بنابراین اعمال اختیار کوچک سازی، ارزش مازادی برای پروژه نخواهد داشت. در نهایت با ارزش گذاری اختیارات، اختیاری در نظر گرفته شده است که حداکثر ارزش را برای دارایی در بر داشته باشد و براساس آن نقشه ای راهبردی برای پروژه در طول یک سال عمر اختیارات تدوین شده است.