زینت چنانی افشار

"کودکان از جمله مهم‌ترین بینندگان برنامه‌های تلویزیونی هستند. تأثیر برنامه‌های این رسانه بر جنبه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و روانی کودکان غیرقابل انکار است به گونه‌ای که نمی‌توان نسبت به تأثیر برنامه‌های تلویزیونی بر آنها بی‌توجه بود. از جمله موارد قابل توجه در این زمینه نقش برنامه‌های تلویزیونی در باورهای دینی کودکان است. در این مقاله با استفاده از روش پژوهش اسنادی ـ تاریخی و با توجه به فرایند تحول مفاهیم اخلاقی و مذهبی کوشش شده است معیارها و پیشنهادهایی برای متناسب ساختن برنامه‌های تلویزیونی با میزان درک و فهم کودکان ارائه شود. به منظور دستیابی به این هدف، پاسخ به سؤال‌هایی دربارة ویژگی‌های روان‌شناختی دینی کودکان و همچنین یافتن محتوا و قالب‌های مناسب ارائه پیام دینی به کودکان مورد توجه قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد: ـ در زمینه شکل‌گیری مفاهیم اخلاقی، نوعی هماهنگی بین مراتب تحول و رشد کودک وجود دارد. به عبارت دیگر، آموزش اخلاقی و دینی کودک در مراحل پایین عینی است در حالی که در مراتب بالا تابع مفاهیم انتزاعی است. ـ تکرار پیام، برانگیختن عواطف و احساسات، در نظر گرفتن ویژگی‌های زبانی، همانندسازی و موضع‌یابی اصولی هستند که برای ساخت برنامه‌های مذهبی خاص کودکان باید مورد توجه قرار گیرند تا آنان بتوانند محتوای پیام‌های دینی را به خوبی درک کنند. "