سید علی پورفیکویی

امروزه تاثیر شهرها بر توسعه مناطق روستایی پیرامونی امر پذیرفته شده ایست این اثر گذاری عمدتا از طریق اجزا تشکیل دهنده پیوندهای روستا شهری محقق می گردد چرا که هر منطقه تنها متشکل از نظام سکونتگاهی بی ارتباط به هم نیست و از شهرها بعنوان موتور توسعه روستایی نام برده می شود. از جمله اهداف این پژوهش شناسایی عوامل تحدید کننده هویت روستاها و آبادی های مجاور شهر رشت و نیز تبیین پارامترهای محلی پیوندهای روستا شهری بوده است لذا جامعه آماری در این تحقیق روستاهای چهار دهستان با نام های دهستان لاکان ، دهستان پیربازار ، دهستان پسیخان و دهستان حومه(دارسازی) از بخش مرکزی شهرستان رشت می باشند ، ویژگی تمام آنها دهستان بودن و نیز جزو تقسیمات و حوزه نفوذ شهر رشت بودن می باشد .جامعه آماری ما 16 روستای نمونه با تعدادجمعیت 12038 نفر می باشدکه به شکل نمونه گیری نقطه ای انتخاب گردیده اند . جهت دستیابی به نتیجه از مشاهده مستقیم و مطالعات میدانی و گفتگو با اهالی و مسئولین روستاها بهره شده است ، همچنین در بُعد کمی از مدل سوات (Swot ) استفاده شده است. نتایج حاصله دال بر این واقعیت بوده که پیوند و ارتباط بین روستاهای مرکزی و شهر رشت از جهات مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، کالبدی ، زیست محیطی با شدت و ضعف برقرار بوده که در برخی از پارامترها عامل فاصله تا شهر دخیل نبوده و در برخی دیگر عامل فاصله تا شهر رشت بر میزان اثر گذاریها شدت بخشیده است .

پیوند های روستایی- شهری به سبب جریانهای مختلف میان روستاها و شهر به وجود می آید. پیوندهای روستایی- شهری می توانند تاثیر بسزایی در توسعه روستایی محدوده موردمطالعه داشته باشد. بطوریکه از شهر به مثابه موتور توسعه روستایی یاد شده است. با وجود جریان های مختلف اجتماعی-اقتصادی میان روستاها با شهر آستارا پیوندهای مثبت روستایی-شهری قبل ازسال 1370که به توسعه روستایی کمک کرده باشند شکل نگرفته بود. ولی بعد از برقراری رابطه ایران با جمهوری آذربایجان از مرز آستارا روابط ساده و سنتی شهر و روستا به پیوندهای روستایی-شهری با عملکرد دوسویه تحول وارتقاء یافته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی بر مبنای داده های میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) و کتابخانه ای و اسنادی استوار است. جامعه آماری کل روستاهای شهرستان آستارا به تعداد62 آبادی بوده است. حجم نمونه 24 روستا یا 38 درصد روستاهای آستارا است. یافته های تحقیق نشان دهنده کاهش مهاجرت از روستاها به نقطه شهری آستارا در دو دهه اخیر بوده است و همچنین رابطه ایران از مرز زمینی آستارا باعث گسترده شدن رفت وآمد افراد روستایی به نقطه شهری، افزایش ارتباطات تلفنی، بالارفتن درک متقابل ساکنین روستایی وشهری آستارا شده است و در بعد اقتصادی هم باعث بهبود وضعیت درآمد، ایجاد اشتغال جدید و رونق گرفتن فعالیتهای تجاری وخدماتی وشکل گیری بازارچه های مرزی شده است و نیزعواملی ازجمله تجارت چمدانی ومشارکت روستاییان از جمله؛ زنان روستایی در اقتصاد شهری باعث شکل گیری پیوندهای روستایی-شهری وایجاد شبکه های اقتصادی و رونق بازار درنقطه شهری و رونق گردشگری روستایی و افزایش میل به خرید زمین و احداث خانه های دوم و مهاجرت معکوس درنقاط روستایی آستارا گردیده است.