غلامرضا بداقی

امروزه مهندسی مجدد به عنوان یکی از گسترده ترین و امن ترین بحثهای مدیریتی و کشتی نجاتی برای سازمانهای در حال نابودی و غ رق شدن تبدیل شده است. با وجود استفاده روزافزون سازمانها از مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار برای بهبود عملکرد خود، آمارها حاکی از شکست و ناتمام ماندن حدود 70-80 درصد این پروژه هاست. تحقیقات زیادی برای توجیه و یافتن دلایل این شکستها صورت گرفته است. فقدان یک رویکرد و نگرش متدولوژیکی مناسب و نیز استفاده از ابزارها و تکنیکهای نامناسب برای اجرای آن، از دلایل اصلی این شکستها می باشد. استفاده از شبیه سازی رایانه ای در مدل سازی و تحلیل فرآیندها یکی از مناسب ترین و بهترین تکنیکهای مهندسی مجدد است که می تواند این شکست ها را کاهش داده و شانس موفقیت پیاده سازی آنها را بالا ببرد. در این مقاله بر اساس روش تحقیق تلفیقی کاربردی و مطالعه موردی، تعداد 51 متدولوژی، رویکرد و تکنیک مهندسی مجدد و 24 متدولوژی و رویکرد شبیه سازی، بررسی شده و بر اساس روش تحقیقی که کتینجر و همکارانش در زمینه مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار انجام داده و متدولوژی جامعی را برای BPR ارائه داده اند، متدولوژی ترکیبی جامعی را برای مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار با استفاده از تکنیک شبیه سازی، ارائه می دهیم. در نهایت نتایج حاصل از اجرای پروژه مهندسی مجدد انجام گرفته با استفاده از این متدولوژی در یکی از فرآیندهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران را ارائه می دهیم.

در این مقاله ابتدا مدل وضعیت موجود فرآیند امور سازمانی با استفاده از ابزار مدلسازی BPMN ترسیم شده و سپس با استفاده از نرم افزار شبیه سازی Simprocess مدل شبیه سازی وضعیت موجود فرآیند مذکور ترسیم و پارامترهای مربوطه تعریف گردیدند. زمانبندیهای مورد نیاز در تعریف پارامترهای شبیه سازی بر اساس مستندات و سوابق سازمانی موجود در بایگانی استخراج و تنظیم شدند. سپس با استفاده از آزمونهای آماری مدل شبیه سازی وضعیت موجود تصدیق و تعیین اعتبار گردید. در گام بعدی بر اساس اصول مهندسی مجدد، نظریات خبرگان، جلسات طوفان مغری و نیز یافته های حاصل شده در حین اجرای پروژه، چندین سناریو مهندسی مجدد پیشنهاد و طراحی گردیدند. این سناریوها نیز ابتدا با استفاده از ابزار مدلسازی BPMN مدلسازی شده و سپس مدل شبیه سازی آنها طراحی گردید. با توجه به اینکه این سناریوها مختص وضعیت مطلوب و آینده فرآیند می باشند، تنها برخی از مراحل تصدیق و بررسی اعتبار مدل شبیه سازی در مورد آنها صورت گرفت. در نهایت بر اساس معیارها و شاخصها تعریف شده در ابتدای پروژه، مقادیر این شاخصها برای هر کدام از این سناریوها محاسبه و بر اساس تحلیل سود و هزینه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سرانجام با استفاده از روش AHP این سناریوها رتبه بندی شده و امتیازهای مربوط به هر کدام جهت ارائه به مدیریت سازمان تهیه و پیشنهاد گردیدند.