سعدالله ابراهیم نژاد

زنجیره های تأمین معاصر شبکه های پیچیده ای از فرآیندها هستند که در معرض اختلالات فراوان قرار دارند، یک زنجیره تأمین تاب آور با ایجاد قابلیت ها، سریعتر پاسخگوی تغییرات خواهند بود. تأثیر اجزای شبکه زنجیره تأمین بر روی یکدیگر در شرایط عدم اطمینان منجر به پیچیدگی و ایجاد اختلالات می گردد. به جهت کاهش اختلالات، در مواجهه با ریسک های ناشی از زنجیره تأمین های مدرن باید به سمت رویکرد تاب آوری زنجیره تأمین حرکت نمود. هدف از این مقاله تجزیه و تحلیل فرآیندهای شبکه از تأمین کننده تا توزیع کننده، متناسب با همگرایی فرآیندها با در نظر گرفتن ترکیبی از فاکتورهای تاب آوری در صنعت خودرو است. طراحی سناریوهای پیشنهادی با ترکیب عوامل تاب آوری تأثیرگذار، بر مبنای نظر خبرگان این صنعت با در نظر گرفتن عوامل آسیب پذیر و اختلالات هر سطح ارائه شده است. ابتدا منابع ریسک های ناشی از زنجیره تأمین مانند اختلالات، تأخیرها و عوامل آسیب پذیر شناسایی و سپس بیست و چهار سناریو با ترکیب عوامل تاب آوری انعطاف پذیری، مشاهده پذیری ، سرعت و قابل رویت بودن طراحی گردیده است. زنجیره تأمین پیچیده شرکت بر اساس نرخ گذشته سیستم و توابع توزیع آماری شبیه سازی و سپس برای انتخاب سناریوی برتر از تحلیل پوششی داده های شبکه ای استفاده شده است. شاخص های حاصل از هر سناریو یا خروجی شبیه سازی بر اساس تحلیل پوششی داده ها رتبه بندی و کاراترین سناریو انتخاب می شوند. در نهایت با تحلیل های آماری و ایجاد یک مدل رگرسیون بین شاخص های شبیه سازی و کارایی سناریوها به روابط بین متغیرها و کارایی ها پرداخته شده است.

لزوم ارزیابی و توجه به شبکه همکاران دفاعی به عنوان یکی از اهداف راهبردی دکترین دفاعی کشور به ویژه در ابعاد فنی، کمی، کیفی و رشد و توسعه فنّاوری های دفاعی در سال های اخیر به واسطه سیاست های انقباضی دولت به منظور مدیریت بهینه منابع و هزینه ها و کاهش بهای تمام شده محصولات از اهمیت بالایی برخوردار شده است. استفاده از مفهوم قابلیت ارتجاعی به عنوان یکی از مفاهیم جدید در مدیریت زنجیره تأمین و ارزیابی قابلیت ها و عملکرد تأمین کنندگان و از سویی فشار و درخواست مشتریان، جامعه و مبادی بالادستی در خصوص رعایت مسائل زیست محیطی باعث شده است سازمان ها به بررسی اقدامات لازم جهت به کارگیری مدیریت زنجیره ی تأمین سبز، به منظور بهبود عملکرد زیست محیطی و اقتصادی بپردازند. موضوع انتخاب و ارزیابی تأمین کنندگان در شبکه تأمین دفاعی، اولاً مستلزم شناسایی معیارها و شاخص ها و نیز طراحی مدل مناسبی است که قابلیت ارتجاعی شبکه تأمین سبز را همزمان با معیارها و قابلیت های فنی و مدیریتی تأمین کنندگان در نظر بگیرد و ثانیاً نیازمند به کارگیری ابزار مناسبی برای این تصمیم گیری است. پیش ازاین، روش هایی مانند نظریه فازی و نظریه سیستم های خاکستری برای مواجهه با عدم قطعیت معیارها، ایجاد شده و مورداستفاده قرار گرفته است. مدل ارزیابی پیشنهادشده در این پژوهش، جهت ارزیابی شبکه تأمین یکی از صنایع دفاعی کشور ارائه و پیاده سازی شده است که هدف از آن، به کارگیری توأمان معیار های کمّی و کیفی، امکان بی بعدسازی معیار های مبتنی بر هدف در کنار معیارهایی از نوع سود و هزینه، استفاده از نظرات خبرگان در تخصیص اوزان به معیارها و شاخص ها با استفاده از اعداد خاکستری، توسعه و بهبود روش تحلیل رابطه ای خاکستری و معماری مجدد شبکه تأمین است.

همواره در فرآیند ارزیابی چابکی سازمان های تولیدی ، تعریف مقیاس و ابزاری برای اندازه گیری چابکی به جهت ابهام ذاتی و چند معیاره بودن بحث تولید چابک ، با مشکل روبه رو بوده است . در این مقاله ابتدا یک مدل مفهومی پویا ارائه شده، سپس از آن به عنوان یک راه حل ممکن برای اندازه گیری چابکی استفاده شده است . با توجه به نیاز صنعت برای محاسبه میزان چابکی درون سازمانی ، اطلاعات کمی مربوط به پارامترهای چابکی درون سازمانها در قالب شش گروه بازار: تولید ، مدیریت زنجیره تامین ، فناوری اطلاعات، منابع انسانی و فرآیندهای درون سازمان گرد آوری شده، به عنوان ورودی های مسئله اندازه گیری، در نظر گرفته شده اند . مقادیر کمی این پارامترهای چابکی ، توسط قوانین شرطی منطق فازی و به کمک متغیرهای زبانی، تجزیه و تحلیل می شوند و خروجی مورد نظر با تلفیق دانش متخصصان به کمک پایگاه قواعد فازی و استنتاج فازی به دست می آید سپس با فازی زدایی ، مقدار عددی هر یک از اجزای اصلی چابکی و چابکی ادغامی کل سازمان محاسبه می شود.