فروزان جواهری

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش افسردگی، نگرش ناکارامد و افکار خودکار منفی دانشجویان بود. روش: روش نیمه آزمایشی آزمون – آزمون مجدد در دو گروه آزمایشی و کنترل با کاربرد آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی MBCT برای گروه آزمایشی به کار گرفته شد. بدین منظور از بین قریب 1000 نفر دانشجوی ساکن خوابگاههای دانشگاه، 150 نفر به طور تصادفی برگزیده و از بین این افراد به حکم قرعه 30 نفر از دانشجویانی که نمرات شان در آزمون افسردگی بک 15 و بالاتر بود، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایشی در معرض 8 جلسه آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی که هفته ای 1 بار به مدت 2-5/1 ساعت برگزار می شد، قرار گرفتند. در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون پرسشنامه های افسردگی بک، افکار خودآیند و نگرش ناکارآمد توسط آزمودنی های هر دو گروه تکمیل شد. نتایج: بعد از جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های (با نسخه 13 SPSS) حاصل از اجرای 3 پرسشنامه به شکل پیش آزمون - پس آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون همبستگی پیرسون و اجرای آزمون t مستقل برای بررسی اثر درمان، مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، افسردگی، افکار خودآیند منفی و نگرش ناکارامد دانشجویان را کاهش می دهد. بحث: دلایل تاثیرگذاری این روش درمانی به لحاظ نطری مورد بحث قرار می گیرد. با توجه به تاًثیرات آموزش MBCT توصیه به به کارگیری گسترده این روش می شود.

مقدمه: این گزارش تحقیقی است که اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) را در کاهش و پیشگیری از افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد افسردگی و اضطراب بررسی کرده است. روش: در این کارآزمایی عرصه ای، 65 دانشجوی دختر ساکن خوابگاه دانشگاه اصفهان، به صورت تصادفی، انتخاب شدند و در دو گروه گواه و آزمایشی قرار گرفتند. گروه آزمایشی در طی هشت جلسه دو ساعته، به صورت گروهی، به شیوه MBCT آموزش دیدند. آزمودنی ها پرسشنامه افسردگی و اضطراب بک، مقیاس نگرش ناکارآمد و پرسشنامه افکار خودآیند را قبل از شروع آموزش و در مقاطع مورد نظر، جلسات چهارم و هشتم و 60 روز پس از پایان آموزش تکمیل کردند. گروه گواه بدون هیچ آموزشی فقط پرسشنامه های فوق را پر کرد. یافته ها: کاربرد تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه های تکراری نشان داد که روش MBCT در کاهش افسردگی، اضطراب، نگرش ناکارآمد و افکار خود آیند موثر است. همچنین این روش می تواند در پیشگیری از افسردگی و اضطراب نقش داشته باشد. نتیجه گیری: به نظر می رسد ذهن آگاهی به وسیله «آموزش کنترل توجه» موثر واقع شود و از عود و بازگشت افسردگی و اضطراب پیشگیری کند. در این مقاله، رهنمودهای کاربردی نتایج تحقیق حاضر، مورد بحث قرار خواهد گرفت.