فرهاد نعمتی آذر

بلندمرتبه سازی به عنوان یکی از روش های تامین مسکن شهری است که امروزه بررسی میزان پاسخگویی آن ها در تأمین کیفیت زندگی برای ساکنان بیش از پیش موردتوجه طراحان و پژوهشگران قرار گرفته است. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی است و به روش پیمایشی تهیه شده است، ضمن شناسایی عوامل موثر در دلبستگی مکانی اعم از فرمی- کالبدی، ادراکی- احساسی و فعالیتی- عملکردی و رتبه بندی آنها، به بررسی رابطه آن با میزان رضایتمندی سکونتی می پردازد. نمونه موردی این تحقیق مجتمع مسکونی آسمان در شهر تبریز بوده و جامعه آماری آن را ساکنین این مجموعه تشکیل می دهد. نتایج حاصل از نظرسنجی ها بیانگر این است که عامل ادراکی- احساسی با میانگین امتیاز (610/3) و عامل فرمی- کالبدی با میانگین امتیاز (932/2) به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را در ایجاد دلبستگی به مکان داشته اند. مولفه های حضورپذیری (02/3) از عامل فرمی- کالبدی، مدت زمان سکونت (73/3) از عامل ادراکی- احساسی و رویدادهای محلی خاطره ساز (62/3) از عامل فعالیتی- عملکردی بالاترین امتیاز را در میان زیرمولفه های مربوطه داشته اند. همچنین یافته ها نشان می دهد میان عوامل موثر در ایجاد دلبستگی و رضایتمندی افراد از سکونت در ساختمان های بلندمرتبه رابطه معناداری وجود دارد. بدین معنی که هرچقدر کیفیت این مولفه ها بالاتر باشد و میزان درک افراد از آنها بیشتر باشد، دلبستگی به مکان افزایش خواهد یافت. به تناسب همین ارتقای حس تعلق در افراد میزان رضایتمندی آنها از سکونت در ساختمان های بلندمرتبه افزایش می یابد. با توجه به یافته های پژوهش پیشنهاد می شود معماران، طراحان و برنامه ریزان شهری در طراحی مجتمع های مسکونی، تمامی شاخص های مؤثر بر ایجاد دلبستگی مکانی اعم از کالبدی (فرم و ترکیب بندی، عناصر طبیعی، روشنایی، دید و منظر و دسترسی و ...)، فعالیتی ( خدمات رفاه اجتماعی، تجاری، تفریحی و حمل و نقل، تنوع فعالیت ها و .... ) را بیش از پیش مدنظر قرار دهند و زمینه را برای تاثیر مثبت شاخص های فردی و اجتماعی فراهم نمایند تا رضایتمندی ساکنین از سکونت در مجتمع های مسکونی بلندمرتبه افزایش یابد.