علی عاقل

احساس امنیت، یکی از ابعاد اساسی مفهوم امنیت در معنای کلی آن است. درواقع زمانی که فرد احساس کند در جامعه و تعاملات اجتماعی خطری جان، مال یا سلامتی وی را مورد تهدید و تعرض قرار نمی دهد، می توان گفت فرد دارای احساس امنیت است. احساس امنیت یکی از نیازهای مبرم بشر است؛ بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش سرمایه فرهنگی و ابعاد آن بر احساس امنیت در بین ساکنان حاشیه نشین شهرهای بجنورد، شیروان و اسفراین است. روش انجام پژوهش حاضر پیمایشی است که برای نیل به اهداف پژوهش، با استفاده از فرمول کوکران412 نفر از ساکنان شهرهای مذکور به روش تلفیقی خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد سرمایه فرهنگی بوردیو و محقق ساخته احساس امنیت بود که روایی آن از طریق اعتبار محتوایی و صوری و پایایی آن نیز از طریق محاسبه آلفای کرونباخ تعیین شد؛ درنهایت تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار spss انجام پذیرفت. با توجه به میانگین به دست آمده (29/2)، احساس امنیت در بین پاسخگویان در حد پایینی قرار داشت. نتایج حاصل از آزمون پیرسون حاکی از وجود رابطه معنادار بین سرمایه فرهنگی تجسم یافته با امنیت جانی، مالی و شغلی بود. همچنین آمارهای استنباطی مبین رابطه معنادار بین متغیر سرمایه فرهنگی عینیت یافته و بُعد امنیت مالی و شغلی بود؛ اما براساس یافته های پژوهش، رابطه ای بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته با امنیت جانی و عاطفی وجود ندارد. علاوه بر این، نتایج نشان داد سرمایه فرهنگی نهادینه شده اثری بر میزان احساس امنیت شهروندان ندارد؛ درنتیجه تحولات اخیر در مسیر اهمیت یافتن فرهنگ و فرهنگی شدن؛ سرمایه و دانش فرهنگی می تواند حیاتی ترین بخش زندگی که همان احساس امنیت است را تحت الشعاع قرار دهد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای جمعیت شناختی بر سرمایه فرهنگی است. روش این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد بوردیو می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه شهروندان 18 سال به بالای ساکن شهرهای بجنورد، اسفراین و شیروان است. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه، از جدول مورگان استفاده شده است که با توجه به محاسبات انجام شده طبق این جدول، حجم نمونه به دست آمده، برابر 412 می باشد. روش نمونه گیری در پژوهش فوق، روش نمونه گیری هدفمند و تلفیقی است که شامل شیوه نمونه گیری طبقه ای برحسب معیارهای جمعیت شناختی، تصادفی ساده و خوشه ای چندمرحله ای است. برای سنجش متغیر سرمایه فرهنگی از پرسشنامه استاندارد بوردیو استفاده شد. در این تحقیق از اعتبار صوری و محتوایی برای تعیین روایی تحقیق استفاده شده است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ گویه های مربوط به ابعاد سرمایه فرهنگی93/0 می باشد که نشان دهنده همبستگی درونی بالای گویه ها در این پرسشنامه است.داده ها به کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به میانگین به دست آمده (41/3) می توان بدین نتیجه رسید که ابعاد سرمایه فرهنگی در بین شهروندان سه شهرستان بجنورد، اسفراین و شیروان در سطح بالایی قرار دارد. نتایج آزمون پیرسون برای سنجش رابطه گروه سنی و سرمایه فرهنگی و ابعاد آن نشان داد که بین سن و دو بُعد سرمایه فرهنگی تجسم یافته و عینیت یافته، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. می توان گفت بین متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی با سرمایه فرهنگی و دو بُعد سرمایه فرهنگی عینیت یافته و نهادینه شده ساکنان حاشیه شهرهای بجنورد، اسفراین و شیروان رابطه معنا داری وجود دارد؛ بدین معنا که میزان سرمایه فرهنگی عینیت یافته و نهادینه شده در بین افراد موردمطالعه، متأثر از پایگاه اقتصادی- اجتماعی آن ها است. با استناد به یافته های موجود می توان گفت بین جنسیت و قومیت با سرمایه فرهنگی از لحاظ آماری رابطه معناداری وجود ندارد.