احمد عدالتیان

با توجه به اینکه کشورمان وارد یک دوره ی خشک سالی طولانی مدت شده است، تأمین آب و استفاده ی بهینه از آن به ویژه در نقاط روستایی از اولویت های خاص شده است. مهم ترین هدف تحقیق حاضر، امکان سنجی تأمین بخشی از آب مصرفی روستاها از طریق حوضه های آبخیز پشت بامی است. محقق امیدوار است که با اشاعه ی فرهنگ استفاده ی بهینه از نزولات جوی، علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای روستاییان، به خصوص روستاییانی که به وسیله ی تانکر آب رسانی می شوند، از فشار بر منابع آب های زیرزمینی که در معرض مخاطرات جوی قرار دارند، کاسته شود. تحقیق از نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات با دو شیوه ی میدانی و اسنادی صورت گرفته است. با توجه به جامعه ی آماری که 57 روستای بالای 20 خانوار از بخش رضویه ی شهرستان مشهد را تشکیل می داده، حجم نمونه از طریق فرمول کوکران معادل 251 خانوار تعیین گردیده است. ابزار اصلی تحقیق، پرسش نامه با مجموع 28 پرسش بوده است که به روش تصادفی سیستماتیک انجام شد. با توجه به ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده (0.732) پایایی پرسش نامه ی مطلوب ارزیابی می شود. در این تحقیق به بررسی پتانسیل موجود برای جمع آوری آب باران از پشت بام پرداخته شد که با توجه به نتایج به دست آمده با استفاده از این سیستم می توان سالانه در یک کاربری مسکونی روستایی به مساحت 75 مترمربع، 90/32 مترمکعب در سال در مصرف آب صرفه جویی کرد. روستاییان نه تنها از انگیزه ی بالای مشارکت در اجرای این طرح برخوردارند، بلکه به اهمیت و بهره گیری از آن به عنوان یک روش ساده برای مقابله با بحران کم آبی و کاهش اتکا به سیستم های متمرکز آب رسانی به نقاط دوردست از قبیل آب لوله کشی، سد، چاه، قنات و تجدید حیات سطح ایستایی پی برده اند و خواهان حمایت های مالی و فنی نهادهای دولتی و خصوصی در رفع مشکلات هستند. ازجمله راهکارهایی که در این مقاله مورد تأکید قرار گرفته، ایجاد روحیه ی مشارکت در روستاییان و اشاعه ی فرهنگ بهره برداری بهینه از نزولات جوی از طریق آموزش همگانی بوده است.