پگاه خیراللهی

اعتماد اجتماعی همواره به عنوان یکی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار بر مشارکت سیاسی در همه جوامع مطرح شده است. در پژوهش حاضر نیز به بررسی رابطه بین ابعاد متفاوت اعتماد اجتماعی و مشارکت سیاسی دانشجویان پرداخته شد. پس از ارائه توضیحاتی درباره نظریه های پاتنام، گیدنز و زتومکا در رابطه با مفهوم اعتماد و رویکردهای نظری متعدد درباره مشارکت سیاسی، چهار فرضیه طرح و آزمون شد. براساس نظریات مطرح شده، چهار نوع از اعتماد (اعتماد بین فردی، اعتماد تعمیم یافته، اعتماد به نهادهای سیاسی و اعتماد به نخبگان) و سپس رویکردهای مختلف درباره مشارکت سیاسی به تفصیل بررسی شد و درنهایت، چارچوب نظری تدوین و یک پرسش نامه توسط محققان طراحی شد. فرضیه اصلی تحقیق، بررسی رابطه میزان اعتماد اجتماعی با مشارکت سیاسی بود. پژوهش با استفاده از داده های اولیه انجام شد و داده ها از طریق توزیع پرسش نامه بین 376 نفر از دانشجویان همه مقاطع تحصیلی دانشگاه اصفهان گردآوری شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که متغیرهای اعتماد تعمیم یافته با ضریب همبستگی 20/0، اعتماد به نهادهای سیاسی با ضریب 18/0 و اعتماد به نخبگان با ضریب همبستگی 23/0 رابطه مثبت و معناداری با متغیر مشارکت سیاسی دارند. پس از تحلیل داده ها و مشاهده نتایج تحقیق، دو فرضیه پساآزمونی براساس تفکیک مشارکت سیاسی انتخاباتی و غیرانتخاباتی توسط محققان، طرح و آزمون شد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که متغیر اعتماد تعمیم یافته 38/0 از مدل مشارکت سیاسی غیرانتخاباتی و اعتماد به نخبگان 14/0 از مدل مشارکت سیاسی انتخاباتی را تبیین می کنند. نتایج آزمون تحلیل عاملی نیز نشان می دهد که سه معرف مسئولیت پذیری نخبگان، صداقت نخبگان و اعتقاد به کارایی نهادهای سیاسی بیشتر از 85 درصد میزان مشارکت سیاسی را تبیین می کنند.