ابرهیم فتحی

امروزه گسترش فناوری های اطلاعات و ارتباطات و بروز فناوری های نوظهور موجب تحول شگرف در حوزه فضای مجازی شده است. این فضا، به تعبیر مقام معظم رهبری، مانند رودخانه خروشانی است که هر روز بر حجم آن افزوده می شود و باید مدیریت صحیحی برآن صورت گیرد؛ به همین منظور برای اثرگذاری، ایجاد زیرساخت های فناورانه و مدیریت تولید محتوای مؤثر در این فضا اهمیت دارد، زیرا فضای مجازی از طریق زیرساخت ها شکل می گیرد و همچنین در کنار زیرساخت ها، کلید اثرگذاری همگانی برای این فضا باید در قدرت کنترل بر داده های کلان و تولید محتوای مؤثر و مفید جست وجو کرد. هدف این پژوهش احصای مؤلفه های اساسی در جهت تولید محتوای مناسب و متناسب فضای مجازی است که در پژوهش های مختلف حوزه فضای مجازی و همچنین پژوهش های مرتبط با محتوای فضای مجازی به صورت پراکنده و جداگانه به هریک از مؤلفه ها پرداخته شده است. در این پژوهش از مطالعه اسنادی و روش تحقیق فراترکیب استفاده شده که در مجموع 81 اثر پژوهشی مرتبط با حوزه محتوای فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفته است و با کدگذاری کیفی داده های استخراج شده از آن ها ۹۶ مفهوم اولیه شناسایی شد که هرکدام پس از مقوله بندی، ذیل هشت دسته جای گرفتند. از مهم ترین این یافته ها می توان به مؤلفه ها و ویژگی هایی مانند تعاملی بودن محتوا، چندرسانه ای بودن، کاربرمحوری محتوا و حفظ حریم خصوصی اشاره کرد. درنهایت با شناخت مؤلفه ها و ویژگی های محتوای فضای مجازی می توان کنشگری بهتری در فضای مجازی انجام داد و محتوای این فضا را به بهترین شکل مدیریت و پایش کرد؛ همچنین با توجه به خط مشی و مدیریت محتوا تصمیم گیری بهتری از اینکه چه نوع محتوایی و چگونه باید تولید و منتشر شود که اثرگذاری لازم را داشته باشد می تواند مد نظر  باشد.