نرگس آذری

بحران آب در ایران، مسئله ای فراتر از چرخه های خشک سالی ترسالی است. اگرچه کاهش بارش ها و تغییر الگوی آن ها، موجب کاهش انباشته های منابع آبی شده است، اما بحرانی شدن وضعیت آب در سطوح هستی شناختی و معرفت شناختی بسیاری از ایرانیان روی داده است. بازخوانی بحران آب در ایران به مثابه یک مسئله اجتماعی، از گذر کنش گروهی کشاورزان اصفهانی و بحران آب در زاینده رود اصفهان، هدف این نوشتار است. حضور میدانی در میان معترضین شرق اصفهان در وضعیت اعتراضی سال ۱۳۹۷، سرآغازی برای طرح پرسمان حاضر شد. در این مقاله از روش تحلیل محتوای کیفی و بررسی نمودهای رسانه ای و تفسیر معنایی و چهارچوب مفهومی جانستون استفاده شده است. نتایج نشان داد که با بحرانی ترشدن وضعیت آب کشور و پدیدارشدن ناآرامی های اجتماعی، چهارچوب تشخیصی خشک سالی هیدرولیکی جای خود را به چهارچوب تشخیصی تخصیص ناعادلانه داده است و جرقه کنش جمعی زاینده رود از همین جابجایی چهارچوب ها و با شکل گیری امر سیاسی پدید آمده است. سه مضمون اصلی کشف شده در این مطالعه، تلاش برای مفهوم پردازی در مورد این فرایند است. نخست، فضای تفسیری که مبیّن شکل گیری امر سیاسی در زاینده رود است؛ دوم، فضای پرفورمنسی که راهبرد قانونی بودن، راهبرد خودی بودن و خودی ماندن، راهبرد تداوم و پایداری اعتراضات و راهبرد سوژه مظلوم را بازنمایی می کند و سوم، فضای ساختاری که در سطح نهادی، به نظام صنفی کشاورزان و در سطح عمل، به اثرگذاری بر سیاست پرداخته است.