مرتضی عشقی لیفکوهی

پرداختن به موضوع مهمی چون زلزله، با وجود همه مطالعات و برنامه ریزی های انجام شده، هنوز هم جایگاه اساسی در مدیریت مخاطره دارد؛ چرا که با وجود اقدامات پیشگیرانه در برنامه های مقابله با بحران زلزله در سراسر کشور، اخبار رسیده از زلزله های، اخیر حاکی از عدم برنامه ریزی مناسب و نبود هماهنگی و اقدام به موقع در مراحل مختلف کنترل بحران است. به نظر میرسد بررسی عوامل مهم مرحله قبل، حین و پس از زلزله، می تواند جامع نگری در حوزه برنامه ریزی بحران و سناریوپردازی برای مواجهه خردمندانه با آن را افزایش داده و به مدیران و مسئولان، امکان تصمیم گیری و اقدام مناسب را در هر مرحله بدهد. در این پژوهش ابتدا به روش تحلیل مضمون، شاخص های مهم مرحله قبل، حین و پس از زلزله شناسایی شدند. سپس کدهای اولیه با استفاده از نرم افزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و سپس به کمک تکنیک دلفی فازی، شاخص های مشخص شده در هر مرحله و زیر شاخص های آنها، امتیازبندی و مهمترین اقدام در هر شاخص و زیرشاخص رصد شده است. در مرحله قبل از زلزله، مجموعاً ۶ شاخص و ۲۹ زیر شاخص، در مرحله پاسخ به زلزله، ۶ شاخص و 20 زیر شاخص و مرحله پس از زلزله، ۳ شاخص و ۱۵ زیرشاخص شناسایی شدند و متناسب با روش پژوهش راهکارها و تجزیه و تحلیلهای فازی ارائه شده است. نمونه آماری پژوهش مشتمل بر ۲۸ نفر از اساتید مجرب و صاحب نظر در حیطه های فوق الذکر بوده که به روش گلوله برفی انتخاب گردیده اند.

مقدمه: هدف از این مطالعه تعیین شیوع فرسودگی شغلی در آتش نشانان از نظر موقعیت و شناسایی عوامل پیش بینی کننده فرسودگی بیشتر به منظور برنامه ریزی استراتژی های پیشگیرانه در آینده بود. روش ها: داده های جمعیت شناختی، سبک زندگی، خستگی (مقیاس شدت خستگی (FSS))، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (SF-8 HRQL) و پرسشنامه فرسودگی شغلی MBI، خستگی عاطفی (EX)، بدبینی (CY) و کارآمدی حرفه ای (PE) از 604 آتش نشان (میانگین سنی 27 سال (IQR 12)) به دست آمد. ارتباط بین پیش بینی کننده ها و ابعاد EX، CY و PE با استفاده از تحلیل های رگرسیون لجستیک چند متغیره مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج: نمرات فرسودگی شغلی در این نمونه پایین بود. سن، مدت زمان کار، تحصیلات یا خستگی با EX یا CY در مدل های تنظیم شده مرتبط نبود. HRQL بهتر فرسودگی EX و CY کمتر را پیش بینی کرد، در حالی که عدم استفاده از الکل CY بالا را پیش بینی کرد. عدم داشتن مدرک دانشگاهی فرسودگی PE بالا را پیش بینی کرد. نتیجه گیری: مدیران آتش نشانی بدون در نظر گرفتن سن و مدت زمان کار در معرض خطر فرسودگی بالاتر هستند و تغییرات هدفمند برای مبارزه با فرسودگی شغلی باید شامل لباس بهتر، بهبود سلامت عمومی و الکل کمتر باشد.

هدف از پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بازبینی تاثیر گذاری مشارکت مردمی در شرایط بحران، بنابراین ابتدا تعریفی از مشارکت مردمی و بحران به صورت مفهومی ارائه شد. سپس با مرور پیشینه و تئوری های موجود در این زمینه چهار متغیر اعتماد اجتماعی، انزوا، پایگاه طبقاتی و احساس آنومی تبیین کننده های مشارکت شناخته شدند. پژوهش حاضر بر مبنای روش پیمایش استوار است. ابزار سنجش پرسشنامه است و برای تعیین حجم نمونه از روش نمونه گیری چند مرحله ای با استفاده از روش سهمیه ای و تصادفی استفاده شده است. حجم نمونه نیز ۳۱۹ نفر شهروند است. نتایج آزمون های توصیفی از میانگین نسبتاً بالای تمایل مردم به مشارکت در هر دو بعد خبر می دهد؛ به طوری که میانگین مشارکت در زمان جنگ 55/65 و در حوادث طبیعی 94/68 است. نتایج آزمونهای آماری تحلیلی نیز در نهایت سه متغیر احساس آنومی، اعتماد اجتماعی و انزوای فردی را مهمترین عوامل تأثیرگذار بر مشارکت مردم در زمان بحران معرفی می کنند.