کوثر تقی زاده

امروزه در عصر حاضر که عصر تکنولوژی نام گرفته است، فضای سایبری که عمده ترین آن شبکه های اینترنتی می باشد در هر خانه و خانواده ای جایگاه خاصی پیدا کرده است به گونه ای که استفاده از این تکنولوژی امری اجتناب ناپذیر گردیده است. اینترنت و به تبع آن گرایش به اینترنت و فضای مجازی از متغیرهای شایع  درجهان است که می تواند تبعات فراوانی برای جوانان در پی داشته باشد.. پژوهش فوق با هدف پیش بینی گرایش به فضای مجازی و اینترنت بر اساس جو عاطفی خانواده، راهبردهای حل مسئله و پیوند والدینی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم انجام گرفته است.  طرح پژوهش از مقوله ی توصیفی از نوع همبستگی و جامعه ی آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر شیراز می باشد که در سال 1402 در مدارس این شهر به تحصیل اشتغال داشتند. جهت انجام پژوهش نمونه ای شامل 380 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه دوم این شهر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از میان مدارس مقطع متوسطه این شهر انتخاب شدند. این تعداد بر اساس جدول مورگان تعیین شد.. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسشنامه پرسشنامه گرایش به فضای مجازی و اینترنت یانگ و همکاران (1996)، پیوند خانوادگی پارکر و همکاران (PBI)، پرسشنامه حل مسئله هپنر PSI و مقیاس جو عاطفی خانواده (AFC) می شد. داده های حاصل با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و روش رگرسیون همزمان چندگانه ورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که ابعاد جو عاطفی خانواده در کل نزدیک به 36 درصد از واریانس نمرات اعتیاد به اینترنت را تبیین می کند. همچنین ابعاد محبت، نوازش کردن، تشویق و اعتماد به صورت منفی و معناداری قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت شرکت کنندگان میباشد.  راهبردهای حل مساله در کل نزدیک به 19 درصد از واریانس نمرات اعتیاد به اینترنت را تبیین می کند. همچنین سبک اعتماد به حل مسایل به صورت منفی و معناداری قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت شرکت کنندگان میباشد. اما سبک گرایش اجتنابی به صورت مثبت و معناداری قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت شرکت کنندگان میباشد و پیوندوالدینی در کل نزدیک به 16 درصد از واریانس نمرات اعتیاد به اینترنت را تبیین می کند. همچنین بعد مراقبت به صورت منفی و معناداری قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت شرکت کنندگان میباشد. اما حمایت افراطی به صورت مثبت و معناداری قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت شرکت کنندگان میباشد. جو عاطفی خانواده، راهبردهای حل مسئله و پیوند والدینی دانش آموزان نقش مهمی در کاهش اعتیاد به اینترنت دانش آموزان ایفا میکند. لذا پرداختن به عوامل خانوادگی مانند جو عاطفی خانواده و پیوند والدینی در کاهش اختلالات اججتماعی و روانی اهمیت خاصی دارد.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی اضطراب فراگیر بر اساس سبک های فرزندپروری و عملکرد خانواده در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی نوجوانان 15 تا 18 ساله شهر شیراز در سال 1402 بود. حجم نمونه آماری 384 نفر برآورد گردید و این افراد با روش در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر-ویرایش چهارم (IV-GADQ، نیومن و همکاران، 2002)، پرسشنامه فرزندپروری آلاباما (APQ، شلتون و همکاران، 1996) و پرسشنامه سنجش عملکرد خانواده مک مستر (FAD، اپشتاین و همکاران، 1983) بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که مولفه های حل مساله (001/0=p)، ارتباطات (001/0=p)، واکنش های عاطفی (003/0=p) و سبک فرزندپروری اقتدار منطقی (001/0=p)، به صورت منفی و معنادار و سبک های فرزندپروری استبدادی (001/0=p) و آزاد گذار (008/0=p)، به صورت مثبت و معنادار قادر به پیش بینی اضطراب فراگیر نوجوانان می باشند. دیگر نتایج حاکی از آن بود که سبک های فرزندپروری و عملکرد خانواده در مجموع 33 درصد از واریانس نمرات اضطراب فراگیر را تبیین می کند. بنابراین عملکرد خانواده و نحوه ی ارتباط والدین با فرزندان می تواند در بروز اختلالات اضطرابی در نوجوانان نقش داشته باشد.

پیش زمینه و هدف: هدف این پژوهش، بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس درون سازی سوگیری وزن و مقایسه ی دو گروه بااضافه وزن و با وزن عادی از نظر این متغیر بود. مواد و روش ها: نمونه ی پژوهش 200 نفر (100 نفر با وزن عادی و 100 نفر با اضافه وزن) از زنان مراجعه کننده به باشگاه های ورزشی شهرشیراز بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. شرکت کنندگان به مقیاس درون سازی سوگیری وزن و نگرانی درباره ی تصویر بدن پاسخ دادند و شاخص توده بدنی آن ها نیز محاسبه شد. یافته ها: ضرایب شیوه ی همسانی درونی و همبستگی دو نیمه سازی اسپیرمن-براون و گاتمن به ترتیب 84/0، 72/0 و 70/0 برآورد گردید. همچنین روایی پرسشنامه به روش تحلیل عامل تأییدی و همبستگی با پرسشنامه ی نگرانی درباره ی تصویر بدن بررسی شد. تحلیل عامل تأییدی نشان داد که داده های این تحقیق با مدل تک عاملی مقیاس درون سازی سوگیری وزن برازش مطلوبی دارد. همبستگی مقیاس سوگیری وزنی درون سازی شده با پرسشنامه ی نگرانی درباره ی تصویر بدن، عامل نارضایتی از ظاهر و عامل تداخل در عملکرد اجتماعی به ترتیب 57/0، 59/0 و 59/0 بود. همچنین دو گروه با وزن عادی و بااضافه وزن از نظر متغیر سوگیری وزنی درون سازی شده تفاوت معناداری داشتند (003/0>ρ,42/4=t). نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که فرم فارسی مقیاس درون سازی سوگیری وزن از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از این ابزار در موقعیت های بالینی و پژوهشی برای ارزیابی درون سازی سوگیری وزن استفاده کرد.

نگریستن به شکل بدن زنان به عنوان یک کالا و شیء جنسی سبب بروز رفتارهای نابهنجاری در زنان شده است که یکی از پیامدهای این رویکرد، این است که دختران وزنان خود را شیء تلقی کنند. با توجه به اهمیت این موضوع پژوهش حاضر باهدف بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه ی ویژگی خودشئ گرایی انجام شد. بدین منظور، 200 نفر از افراد مؤنث 18 سال و بالاتر مراجعه کننده به باشگاه های ورزشی شهر شیراز به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به پرسشنامه های ویژگی خود شیءگرایی و نگرانی نسبت به تصویر بدن پاسخ دادند. اعتبار پرسشنامه ی ویژگی خود شیءگرایی به شیوه ی همسانی درونی، همبستگی دونیمه سازی اسپیرمن-براون و گاتمن بررسی شد که برای عامل ظاهر مدار ضرایب 81/0، 82/0 و 82/0 محاسبه شد و ضرایب 85/0، 84/0 و 86/0 برای عامل صلاحیت مدار برآورد گردید. همچنین روایی این پرسشنامه به روش تحلیل عامل تأییدی و روایی هم زمان، با پرسشنامه ی نگرانی نسبت تصویر بدن محاسبه شد. در تحلیل عامل تأییدی، نشان داد که داده های این تحقیق با مدل دوعاملی پرسشنامه ی ویژگی خود شیءگرایی برازش دارد. ضرایب همبستگی نمره ی کل ویژگی خود شیءگرایی با نمره ی کل نگرانی درباره ی تصویر بدن (40/0r=)، و زیر مقیاس های نارضایتی از ظاهر (42/0r=) و تداخل در عملکرد اجتماعی (39/0r=) معنادار بود. نتیجه نهایی این که فرم فارسی پرسشنامه ی ویژگی خود شیءگرایی از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار است و از این ابزار می توان در موقعیت های بالینی و پژوهشی استفاده کرد.