ارغوان کیاکاظمی

هدف : در خلال سال های اخیر، مرور مبانی نظری و تجربی در قلمرو مطالعاتی روان شناسی تیزهوشی نشان می دهد که محققان علاقه مند به این قلمرو مطالعاتی ضمن تأکید بر نابسندگی پهنای مفهومی سازه تیزهوشی با تأکید صرف بر توانش های شناختی تیزهوشان کوشیده اند با گسترندان مرزهای فکری این سازه، فرصت بهینه ای را برای چاره جویی در رویارویی با پدیده تیزهوشان غیرموفق، فراهم آورند. روش : در این بین، مطالعه مروری مجموعه تحرکات نشان دهنده آن است که تعدادی از محققان با تأکید بر ترکیب هایی مفهومی مانند تیزهوشی هیجانی اجتماعی، تیزهوشی معنوی، انگیزش هوشمندانه و حتی با تلاش برای توسعه برخی صورتنبدی های مفهومی مانند نظریه تعادلی خرد، فرصت مناسبی را برای گذار از بحران توقفِ ناظر بر پدیده تیزهوشان غیرموفق یا خاموش، فراهم کرده اند. یافته ها : اگر چه وقوع چنین تحرکاتی به سبب تأکیدی واقع گرا بر شمول مؤلفه های چندگانه غیرشناختی به بدنه معنایی تیزهوشی، ضمن پروراندن مرزهای مفهومی تیزهوشی در مسیر راه حل یابی برای پدیده سرآمدان خاموش و همچنین تدارک بسترهای اطلاعاتی زمینه ساز برای تسهیل تبدیل ظرفیت های بالقوه به تجارب پیشرفت شگرف در این افراد، منشأ اثر واقع شده اند اما در غیاب یک مدلی یکپارچه مانند مدل خودمراقبت گری، این مجموعه تحرکات به صورت جزایر فکری/محتوایی دور افتاده از یکدیگر، در تلخیص و تجمیع روی آوردهای مختلف، ناتوان ظاهر شده اند. نتیجه گیری : از این رو تلاش در جهت ایجاد پیوندی مفهومی میان مجموعه تلاش های موجود از طریق مدل خودمراقبت گری در جهت توسعه دانشی یکپارچه و ناظر بر یک افق معنایی خاص، امری ضروری و توجیه پذیر است.