مرتضی قاسمی شیری

در آیه ی 120 سوره مبارکه انعام، بر ترک ظاهر و باطن گناه تاکید شده و خطاب به انسان اینگونه آمده که گناهان را چه آشکار باشند و چه پنهان، ترک کنید. در این مقاله تفاسیر مختلف از نگاه علماء و روایات گوناگون ائمه اطهار (ع) در مورد این آیه، بررسی شد و موارد متنوعی از تحلیل آنها، مورد نقد قرار گرفت. از نتایج بسیار مهم این پژوهش این است که منظور از گناه ظاهر، گناهی مخفی است که با جوارح و اعضا مرتکب می شود و عبارت است از افعال و اعمال ناپسندی که از انسان در خفاء و به دور از دید مردم سر می زند. چون در اجتماع تظاهر به آن نکرده و اشاعه فحشا ننموده است، لذا امکان عفو و بخشش دارد. اما باطن گناه به معنای عقاید فاسد و باطل است و نمودِ آن در فردی است که در جامعه، بی پروا گناه کرده و نافرمانی خدا را می کند و باعث ترویج، عادی سازی و اشاعه فحشا در میان جامعه می شود. قطعا این فرد، به مراتب گناهش سنگین تر و کیفرش سخت تر است. لذا مصداق باطن گناه، مروجان و فرهنگ سازان اصلی گناه مانند آمریکا که عقاید فاسد و گناه را ساخته و ترویج می دهند و نیز کسانی که می خواهند این دشمنی را کمرنگ کرده و آن را تبدیل به دوستی کنند، هستند.