آمنه امینی پور

زبان شناسی مطالعه علمی زبان است و توصیف زبان ها و شرح دانش ناخودآگاه اهل زبان از اهداف آن است. همه زبان های بشر از نظر ماهیت، شبیه به هم هستند و به دلیل نحوه پراکندگی سخنگویان و تحول تاریخی هر یک از آن ها، هر کدام دارای تنوعات گویشی و لهجه ای گوناگونی می باشند. هر زبانی دارای سه زیرساخت واج شناسی، صرف و نحو مخصوص به خود می باشد. در این پژوهش از اصطلاح زبان شناختی «گونه» که اصطلاحی خنثی است، برای اطلاق به گونه زبانی «کُردلی» استفاده می شود. گونه کُردلی جزو خانواده زبان کردی است که از شاخه زبان های ایرانی شمال غربی به شمار می رود. داده های این پژوهش با هدف توصیف واج شناختی نظام واجی، توصیف صرفی نظام واژگانی و توصیف نحوی نظام دستوری گونه کُردلی از گویشوران کُردلی ساکن شهر دهلران از توابع استان ایلام گردآوری شده اند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی ارائه می شود و روش تحقیق نیز به دو صورت کتابخانه ای و میدانی است. تحقیق میدانی به صورت مصاحبه رو در رو و پرسش و پاسخ با 12 نفر انجام شده است. داده ها با الفبای آوانگار IPA 2020 آوانگاری شده اند و تحلیل صرفی و نحوی پژوهش بر اساس کتاب دستور زبان فارسی 1 نوشته احمدی گیوی و انوری (1390) صورت می گیرد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که گونه کُردلی دارای 9 واکه و 28 همخوان است و انواع فعل به جز فعل های دووجهی و فعل های غیر شخصی و انواع اسم، صفت، ضمیر، قید، شبه جمله و نقش نما و انواع جمله های خبری، پرسشی، عاطفی، امری، ساده و مرکب نیز در این گونه زبانی یافت می شوند.