رامین آتش بهار

مقدمه: با توجه به وجود روستاهای متعدد در زیست بوم های عشایری و اثرات مخرب جانی، مالی و زیست محیطی یلایای طبیعی، شناسایی سکونتگاه های روستایی واقع در خطر زمین لغزش به عنوان یکی از شایع ترین مخاطرات طبیعی در جهان و ایران، می تواند در مدیریت این نوع از بحران ها موثر باشد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر شناسایی سکونتگاه های روستایی در معرض خطر وقوع زمین لغزش در زیست بوم عشایری پاوه است.روش شناسی تحقیق: جهت دستیابی به اهداف این پژوهش کمی و کاربردی، از 18 عامل موثر بر زمین لغزش و برای وزن دهی به آن ها از نظرات 15 نفر از اساتید دانشگاهی، محققان و کارشناسان استفاده شده است. برای استخراج نقاط زمین لغزش موجود از تصاویر راداری سنتنیل 1 در محیط نرم افزار Snap و Google Earth بهره گرفته شده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار ArcGIS با روش همپوشانی فازی استفاده به عمل آمده است.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این مطالعه، شهرستان پاوه واقع در استان کرمانشاه است.یافته ها و بحث: یافته های پژوهش نشان داد به لحاظ حساسیت به وقوع زمین لغزش از کل مساحت شهرستان 39 درصد در پهنه های با احتمال خطر بسیار کم و کم، 30 درصد در پهنه با حساسیت متوسط و 31 درصد در پهنه های با حساسیت زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته است. همچنین نتایج نشان داد به لحاظ حساسیت به وقوع زمین لغزش از مجموع 53 آبادی دارای سکنه شهرستان پاوه، 8/35 درصد در پهنه های با احتمال خطر بسیار کم و کم، 3/28 درصد در پهنه با حساسیت متوسط و 9/35 درصد در پهنه های با حساسیت زیاد و بسیار زیاد نسبت به وقوع خطر زمین لغزش قرار گرفته اند.نتایج: با توجه به واقع شدن تعداد قابل توجهی از سکونتگاه های روستایی در معرض خطر زمین لغزش، تهیه نقشه حساسیت به وقوع مخاطرات محیطی در این فضاهای جغرافیایی، باید در اولویت سیاست ها و برنامه ریزی های آمایش سرزمین قرار گیرد.

احداث اکوکمپ های گردشگری از راهبردهای توسعه گردشگری پایدار است که در صورت کاربست آنها در منطقه های نمونه گردشگری مذهبی می توان ضمن حفاظت از آثار معنوی و تاریخی، جذابیت و ارزش اقتصادی آنها را به شدت افزایش داد. منطقه نمونه گردشگری ویس القرن یکی از منطقه های نمونه گردشگری استان کرمانشاه است که هر سال تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کند. مکان یابی اکوکمپ گردشگری در این فضای گردشگری می تواند گام مهمی در راستای تحقق هدف های گردشگری مذهبی پایدار در این فضای گردشگری باشد؛ از این رو هدف اصلی پژوهش کمّی و کاربردی حاضر، مکان یابی اکوکمپ گردشگری در منطقه نمونه گردشگری ویس القرن در استان کرمانشاه است. برای دستیابی به هدف اصلی پژوهش از 12 معیار ارتفاع، شیب، زوایه تابش سالانه خورشید، زمین شناسی، فاصله از نقاط زمین لغزش، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، کاربری اراضی، شاخص تفرق پوشش گیاهی، فاصله از قبرستان، فاصله از بارگاه ویس القرن و فاصله تا سایت پرواز پاراگلایدر و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش Overlay و Weighted Sum در نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد از مجموع 39/219 هکتار فضای بررسی شده برای احداث اکوکمپ گردشگری، حدود 2/32 هکتار در پهنه بسیار مناسب، 03/55 هکتار در پهنه مناسب، 76/60 هکتار در پهنه به نسبت مناسب، 73/45 هکتار در پهنه نامناسب و 66/25 هکتار در پهنه بسیار نامناسب قرار گرفته است. پهنه بسیار مناسب مذکور به لحاظ موقعیت در بخش جنوب، جنوب شرقی و قسمت محدودی از آن در بخش غربی محدوده مطالعاتی قرار گرفته است.