غلامعلی فرج زاده خیاوی

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای نقش رسانه های جمعی و اجتماعی در تغییرات فرهنگی با تأکید بر تعلق به هویت ملی بود. روش تحقیق علّی-مقایسه ای بود. جامعه آماری تحقیق مشتمل بر کلیه نوجوانان (13تا 17 سال) شهر اردبیل به تعداد 50000 که از بین آنها 380 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته برای رسانه ها و پرسشنامه استاندارد سلگی و همکاران (1394) برای احساس تعلق به هویت ملی استفاده شد. برآورد روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها از نظر متخصصان و اساتید و برآورد پایایی پرسشنامه ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که این مقدار برای پرسشنامه ها بالاتر از 0.7 به دست آمد. داده ها از طریق آزمون های t تست و تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد رسانه های جمعی و اجتماعی نقش متفاوتی در احساس تعلق به هویت ملی و ابعاد آن (اجتماعی، تاریحی، فرهنگی و سیاسی) در بین نوجوانان دارند (0.01>P). به طوری که احساس تعلق به هویت ملی و ابعاد آن در بین نوجوانانی که مصرف رسانه ای آنان از نوع اجتماعی است کمتر از نوجوانانی است که از نوع جمعی می باشد.  5.7 درصد از تعلق فرهنگی،  7.7 درصد از تعلق تاریخی، 9.7 درصد از تعلق سیاسی و 14.7 درصد از تعلق اجتماعی نوجوانان از طریق تفاوت در اثر نوع رسانه (جمعی و اجتماعی) تبیین می شود. بنابراین نتیجه گرفته می شود که نوع رسانه نقش مهمی در تغییرات فرهنگی نوجوانان در شکل عام و احساس تعلق به هویت ملی در شکل خاص دارد.