سمیه شارعی

فیلم مستند پاتک روز چهارم، دومین قسمت از مجموعه مستند روایت فتح است که در چهارمین روز عملیات والفجر8 در یکی از محورها که دشمن اقدام به پاتک (ضدحمله) می کند توسط مصطفی دالائی به عنوان کارگردان و فیلمبردار و سعید فراقی داریان به عنوان صدابردار و محمد اخوان به عنوان دستیار فیلمبردار گرفته می شود و توسط مرتضی آوینی تدوین و صداگذاری می شود. در این مقاله به صورت مختصر و مفید به تحلیل و بررسی چند عکس منتخب از صحنه های این فیلم با رویکرد زیبایی شناسی پرداخته می شود. روش تحقیق مبتنی بر شیوه توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی از شیوه کتابخانه ای و مصاحبه است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اولا در تمام جنگ های رخ داده در طول تاریخ، کمتر عکاس و فیلمبرداری دیده شده که در حین عملیات و در محاصره دشمن که هر لحظه امکان کشته شدن یا اسارتشان می رفت، بتواند واقعیت های جنگ و زندگی رزمندگان ایرانی و مقابله با دشمن را به طور مستقیم به تصویر بکشد. دوم اینکه حضور گروه فیلمبرداری در این معرکه سبب شده تصاویر خاص از حالات و روحیات رزمندگان ایرانی در شرایط محاصره ضبط و ثبت شود که بی تردید برگی شفاف برای تاریخ کشور ایران است. سوم اینکه در خلال تهیه چنین عکس و فیلم هایی تعداد زیادی از عکاسان و اکیپ های فیلمبرداری مجروح شدند و یا به شهادت رسیدند و در این مجموعه دو تن از دستیاران فیلمبردار و نیز فیلمبردار دچار مجروحیت شدید شدند. به نظر می رسد ضبط و ثبت شفاف و دقیق این گونه فیلم ها و عکس های مستند بحران (جبهه و جنگ) و حالات خاص رزمندگان، می تواند برای محققانی مثل روان شناسان، جامعه شناسان و... بسیار قابل تامل و کاربردی باشد. با توجه به اتفاقات رخ داده برای فیلم سازان، مجموعه روایت فتح می تواند در راستای ساخت فیلم های جنگی، از این هنرمندان و اتفاقاتی که برایشان رخ داده است، مجموعه ای تلویزیونی یا فیلم سینمایی بسازد، تا هم به نوعی از این هنرمندان یاد شود و هم مردم را با عکاسی و فیلمبرداری بحران و سینمای اشراقی آشنا سازند.