احمد گویا

پس از ترور شهید سلیمانی در سال 1398 (2019 م) نظام سلطه و دشمنان مقاومت اسلامی،  به واسطه ابزار رسانه و فضای همگانی سایبری، تلاش زیادی کردند تا بتوانند افکار عمومی جهانیان و به خصوص منطقه غرب آسیا و مردم آمریکا را به گونه ای هدایت و مدیریت کنند تا ضمن موجه نشان دادن ترور، جهانیان را نسبت به این ترور ددمنشانه متقاعد سازند. نظر به اهمیت موضوع بازنمایی رسانه ای، مقاله پیش رو با اتخاذ روش تحلیل محتوای کیفی و بهره گیری از روش هوشمند در جمع آوری داده ها و همچنین بهره گیری از تکنیک نتنوگرافی، درصدد پاسخ به این سؤال اصلی است: بازنمایی ترور شهید قاسم سلیمانی در توییتر و اینستاگرام شبکه ایران اینترنشنال چگونه انجام شده است؟ یافته های تحقیق ناظر بر تحلیل و تبیین دیدگاه کاربران شبکه های اجتماعی توییتر و اینستاگرام رسانه خبری ایران اینترنشنال با تأکید بر زمان ترور شهید سلیمانی، بر چند نکته تأکید دارد: 1. بازنمایی با رویکرد تعمدی و راهبرد کلیشه سازی با هدف وارونه سازی حقیقت و واقعیت جبهه مقاومت اسلامی و در راستای توجیه افکار عمومی جهان و رفتار دولت مردان آمریکایی انجام گرفته است. 2. جبهه مقاومت اسلامی گرچه پیروز عرصه میدانی نبرد نظامی بوده است، اما در عرصه مجازی و گفتمان سازی از ظرفیت ها به خوبی استفاده نکرده است. 3. جبهه مقاومت باید در عرصه نبرد رسانه ای و فضای مجازی پیشگام باشد و راهبرد تهاجمی را جایگزین راهبرد تدافعی کند. در واقع  با پیشگامی در تصویرسازی می توان بازنمایی رسانه ای را به نفع جبهه مقاومت اسلامی مصادره کرد.

توئیپلماسی بیانگر استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی نوین توییتر در پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی یا رسمی می باشد. بازنمایی واقعیت در بستر توئیپلماسی با روش ها و اهداف مختلفی انجام می گیرد. نوشتار حاضر با کاربست روش کیفی از نوع نتنوگرافی درصدد واکاوی چگونگی بازنمایی مقاومت اسلامی در بازه زمانی مهر 1398 تا آبان 1399، با تأکید بر شهادت سردار سلیمانی در بستر شبکه اجتماعی توییتر است. یافته های پژوهش بر سه لایه بازنمایی تأکید دارد: الف. بازنمایی در لایه کاربران فارسی توییتر حکایت از همذات پنداری با ارزش ها و هنجارهای گفتمان مقاومت و آرمان های شهید سلیمانی دارد. ب. بازنمایی در لایه کاربران عربی توییتر حکایتی بینابین از موافقان و مخالفان گفتمان مقاومت دارد. ج. بازنمایی در لایه کاربران انگلیسی توییتر عمدتاً با هدف وارونه سازی واقعیت و حقیقت گفتمان مقاومت اسلامی انجام گرفته است. درنتیجه، لازمه تحقق اهداف مقاومت اسلامی، توفیق گفتمانی در فضای مجازی همچون برتری در عرصه میدانی است.

ترور شهید قاسم سلیمانی و تلاش نظام سلطه در اقناع افکار عمومی و موجهه نمودن این واقعه هولناک با کمک فضای رسانه و سایبری بسیار روشن است. نوشتار پیش رو با توجه به روش کمی به تحلیل دیدگاه کاربران شبکه های اجتماعی توییتر و اینستاگرامِ خبرگزاری بی بی سی فارسی در بازه زمانی اول بهمن 1396 الی اول شهریور 1399 پرداخته است و با تحلیل محتوا نسبت به اخبار انتشار یافته در مورد شهید سلیمانی و نظرات مخاطبین آن در صدد شناخت اقدامات نرم دشمنان در مواجهه با مقاومت اسلامی و محور مقاومت می باشد. اهمیت و ضرورت در برنامه ریزی سیاست گذاران فرهنگی و عملیات رسانه ای در جنگ نرم بقدری مؤثر است که می تواند در تعریف صحنه میدانی و شخصیت ها مقاومت نقش کلیدی داشته و در مقابله با اقدامات دشمن در بازسازی و تعریف غیر واقعی و معکوس از محور مقاومت و شهید سلیمانی، نقشی ممتاز در برابر تحریف حقیقت را ایفاء نماید.