حسن ذوقی

امروزه ساختمان های بدون کربن، به یکی از موضوعات داغ پژوهشی با هدف کاهش مصرف انرژی های فسیلی و کاهش انتشار گاز های گلخانه ای در صنعت ساختمان سازی تبدیل شده است. ساختمانِ کربن صفر می تواند نمودی از کربن زدایی باشد، بدین صورت که انرژی تجدید پذیر در داخل کارگاه تولید شده و به اندازه مصرف وارد شبکه می گردد. ساختمانِ با کربن صفر یعنی اینکه ساختمان به اندازه کافی انرژی تجدید پذیر تولید می کند تا هم نیاز سالیانه اش را بر طرف سازد و هم آن مقدار کربنی که در فرآیند ساخت منتشر شده را جبران نماید. به همین منظور، در این مطالعه به بررسی ریسکها و محدودیت های پیش روی سیاست-گذاری برای ساختمان های با کربن صفر پرداخته می شود. ابتدا با استفاده از روشهای تصمیم گیری چند معیاره شامل واسپاس، تاپسیس و رتبه بندی میانگین ریسک های پیاده سازی سیاست های ساختمان های کربن صفر شناسایی و ارزیابی شده و در ادامه، پیشنهاداتی به منظور توسعه و ارتقای ساختمان های با کربن صفر ارائه می گردد. یافته های این پژوهش می تواند به عنوان یک راهنما برای دولت ها مورد استفاده قرار گیرد. این یافته ها به سیاست گذاری و تدوین آیین نامه های ساختمانی موثرتر و کارآمدتر در حوزه ساختمان سازیِ تقریبا با کربنِ صفر کمک می کند، که هدف آن کاهش انتشار کربن در صنعت ساختمان است. با توجه به رشد سریع شهرنشینی و بهبود استانداردهای زندگی، انتظار می رود که در آینده نزدیک مصرف انرژی و انتشار آلاینده های کربنی افزایش یابد.

در میان شبکه معابر شهری، شبکه راه های اضطراری در امدادرسانی حین زلزله، به ویژه در مرحله پاسخ به بحران، نقش مهمی ایفا می کنند. حفظ عملکرد این شبکه از معابر، در ساعات اولیه پس از زلزله، اهمیت بسزایی دارد. محافظت و مقاوم سازی اجزای آسیب پذیر شبکه، به خصوص پل ها، پیش از وقوع بحران، تأثیر شایان توجهی در کاهش خسارات و آسیب ها دارد. در اغلب اوقات مقاوم سازی تمامی اجزای آسیب پذیر، به دلیل محدودیت بودجه، عملاً ناممکن است. این محدودیت ایجاب می کند که با شناسایی دقیق اجزای آسیب پذیر، گزینه های مقاوم سازی در ابتدا اولویت بندی و در نهایت، مناسب ترین آنها انتخاب شود. طی پژوهش حاضر، ابتدا پل های نیازمند مقاوم سازی واقع در شبکه راه های اضطراری، با استفاده از یک روش شناسی پنج مرحله ای شناسایی می شود و با توجه به محدودیت های مالی و گزینه های تخصیص بودجه، گزینه های مقاوم سازی منتخب برمبنای شبکه لایه های ایجادشده در محیطGIS  (با عنوان ورودی) اولویت بندی می شود. بررسی همه حالات ممکن برای پایداری پل ها پس از وقوع زلزله ای مشخص، طراحی شبکه معابر اضطراری برای همه این حالات، بررسی گزینه های متفاوت مقاوم سازی پل ها، ارزیابی اثر این مقاوم سازی در طول شبکه اضطراری و در نهایت، اولویت بندی گزینه های مقاوم سازی، با توجه به تأثیر آنها در طول شبکه اضطراری، مراحل اصلی روش پیشنهادی این مطالعه را تشکیل می دهد. کارآیی روش یادشده پس از به کارگیری آن روی بخشی از شبکه معابر اضطراری شهر تهران به منزله شبکه ای واقعی با ابعاد بزرگ، ارزیابی شد.