محمدحسن مهری

این پژوهش با هدف شناخت وضعیت موجود و مطلوب تأثیر رسانه های اجتماعی نوین بر فرهنگ جامعه ایرانی و کشف و ارائه راهبردهای مناسب، برای استفاده بهینه و صحیح از این فناوری با توجه به ظرفیت های فرهنگی بومی کشور به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بررسی شده است؛ از رهگذر آن نیز برای جامعه ایرانی، راهبردهای مناسب استفاده از این شبکه های اجتماعی در سطوح مختلف، در چهار محور راهبرد قوت فرصت، قوت تهدید، فرصت ضعف و ضعف تهدید، ارائه شده است. پژوهش براساس گردآوری اطلاعات اکتشافی توصیفی، همچنین کاربرد ارزیابی راهبردی و نوع پژوهش تلفیقی کمی کیفی است. روش نیز سوات یا تحلیل راهبردی است. واحد تحلیل، فرد است و جامعه آماری آن شامل سه دسته صاحب نظران و اساتید دانشگاه ها در حوزه رسانه و ارتباطات، متخصصان، مدیران و کارشناسان (محققان، مدرسان یا کاربران بسیار قوی) درمجموع 100 نفر بودند. راهبرد مناسب برای استفاده شبکه اجتماعی همکاری و ارتباط تعاملی دستگاه های اجرایی، به منظور توسعه فناوری بومی، تشکیل زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور، با تأکید بر دانش بومی، مستقل و با امنیت بالا؛ طراحی، تولید و راه اندازی شبکه اجتماعی بومی با بخش خصوصی، دولت و حاکمیتی در راستای تولید محتوای فرهنگی، دینی، اجتماعی مناسب از سوی کاربران و بازنگری در قوانین و آیین نامه های موجود برای شکل گیری فضای مجازی بومی و ایجاد قوانین جدید در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات ملی، به ویژه در حوزه تلفن همراه هوشمند و شبکه های اجتماعی است.

رشد و توسعه بر اساس سند چشم انداز حاکمیتی، شامل تدوین راهبردها، سیاست ها، خط مشی گذاری و برنامه های اجرایی بلندمدت شکل می گیرد. رشد به مفهوم تحول کمی و توسعه به مفهوم تحول کیفی و پایدار، با ایجاد تغییر محتوایی همه جانبه در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و جمعیت (انسان ها) است. در سند چشم انداز توسعه کشور رسیدن به توسعه یافتگی، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود و متکی بر اصول اخلاقی، ارزش های اسلامی، ملی و انقلابی تأکید گردیده است. برای تحقق چنین چشم اندازی باید به مدیریت منابع انسانی بعنوان مولد رشد و توسعه، توجه ویژه داشت که سرمایه ملی بوده و مهم ترین نقش و تأثیرگذاری را در دستیابی جامعه به اهداف راهبردی اش دارند. فرایند رشد و توسعه بایستی بر اساس ارزشهای دینی، اجتماعی، تاریخی، ملی، ارزش افزوده ایجاد شده با روحیه جهادی و ایثارگری و فرهنگ متاثر از ان در سطح نیازهای ملی کشور تبیین و الگو سازی کرد. در این پژوهش از روش شناسی کیفی تئوری زمینه ای استفاده شده که مبتنی بر متن، مصاحبه و استفاده از تجارب گروه های نخبگان و مرجع در روش تحقیق هست. در این تحقیق بیش از هفتاد مؤلفه تأثیرگذار در فرایند مدیریت منابع انسانی با روحیه جهادی و ایثارگری احصاء و بر اساس معانی، مفاهیم، مؤلفه ها و فرایندهای ساختاری رشد و توسعه به هفت سطح دسته بندی و عوامل اصلی تأثیرگذار تبیین گردید و با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ پایایی یا قابل اعتماد بودن آن ها ارزیابی و مورد تأیید واقع شد که عبارت اند از؛ سیاست گذاری، اصلاح ساختار، دانش افزایی، تغییر نگرش، اصلاح رفتار، اصلاح فرهنگ، سبک مدیریت نوین. با استفاده از مفاهیم مدیریتی و فرایند توسعه یافتگی و بهره مندی از دیدگاه نخبگان الگو و فرایند چرخه ساختاری عوامل اصلی تأثیرگذار بر رشد و توسعه متأثر از روحیه جهادی و ایثارگری پیشنهاد گردید.

تئوری جهانی سازی و دهکده جهانی با زیرساخت فضای مجازی، موجب تحولات بنیادی و محتوایی در سطوح خرد و کلان، فرهنگ جوامع و زندگی جوانان جهان شده است. گذار از جامعه ایستا و سنتی  به سوی جامعه ای پویا و مدرنیته با سرعت بیشتری انجام میشود. روش های سنتی تبلیغ در حوزه دینی توسط مراجع مرتبط دگرگون شده و در این گرداب و تلاطم جامعه مدرنیته، شاهد ظهور جنبش های عرفانی و معنوی هستیم که توانستند در مدت کوتاهی با استفاده از توانمندی فضای مجازی مرزها را شکسته و به راحتی وارد کشورها و فرهنگ ملت ها شوند و هویت آن ها را تحت تأثیر محتوایی قرار دهند. بخشی از نسل جوان عصر حاضر از فرایند تبلیغی دینی سنتی رها شده و تحت تأثیرات فرهنگی و تعلیمات دینی فضای مجازی رشد می نماید. فضای مجازی امکان برقراری ارتباط و نفوذ به فرهنگ جوانان را مهیاتر نموده و اگر صحیح مدیریت نشود، دارای مشکلات و تهدیدات اثرگذار برای نسل جوانان خواهد بود. هدف تحقیق آسیب شناسی، تأثیرات عرفان ها و معنویت های نوظهور در فضای مجازی بر فرهنگ جوانان است. این پژوهش از روش کیفی، کتابخانه ای و شیوه تحلیلی - توصیفی استفاده کرده است. نتیجه پژوهش نشان داد، فرصت های فضای مجازی برای فعالیت های عرفان ها و معنویت های نوظهور در هیجده مورد و تهدیدات ناشی از فعالیت آن ها در فضای مجازی در 24 مورد احصاء و تأثیرات ترکیبی فرصت های سلبی و تهدیدات ایجابی که بر علیه فرهنگ جوانان و ملّی تأثیرگذار بوده، آسیب شناسی و جمع بندی شده و در سه محور تقویت فرهنگ جوانان، هویت ملّی و مدیریت جنبش های عرفانی و معنوی پیشنهاداتی اجرایی ارائه شد.