طاهر سلیمانی

یکی از موضوع هایی که باید در همه جوامع به آن توجه شود، موضوع تقویت هویت فرهنگی است. تقویت هویت فرهنگی همبستگی اجتماعی در جامعه را تقویت می کند و علاوه بر آن انسجام اجتماعی و نشاط اجتماعی در جامعه را افزایش می دهد. از دیگر مزیت های تقویت هویت فرهنگی، جامعه پذیری مناسب افراد است. پژوهش پیش رو، در همین راستا به شناسایی و تحلیل سیاست گذاری فرهنگی به منظور تحول هویت فرهنگی جوانان استان ایلام پرداخته است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، تلفیقی از نوع روش های کیفی و کمی است. در مرحله اول از روش کیفی تحلیل محتوا (قیاسی) جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است، جامعه آماری در این مرحله حدوداً 80 منبع در حوزه هویت فرهنگی جوانان است که به صورت هدفمند انتخاب شده است. در ادامه، متون موردمطالعه قرار گرفته و پاراگراف های مرتبط با سؤالات پژوهش انتخاب گردیده است. سپس، برای تعیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های تحول هویت فرهنگی جوانان استان ایلام از فن دلفی استفاده شده است. در این پژوهش، تعداد 15 نفر از خبرگان و اعضای هیئت علمی دانشگاه های تهران (تمام وقت و حق التدریس) در رشته های جامعه شناسی و مدیریت فرهنگی به عنوان نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی برای تعیین روایی مرحله کیفی در نظر گرفته شدند. در پایان مرحله اول شناسایی ابعاد تحول هویت فرهنگی جوانان استان ایلام در شش بعد تقویت هویت محلی (بومی) جوانان، توجه به دیانت جوانان، شناسایی جغرافیای فرهنگی، تقویت زبان فارسی جوانان، توجه به حافظه فرهنگی جوانان و توجه به پوشاک جوانان ارائه شد. جامعه آماری پژوهش را جوانان استان ایلام تشکیل می دهند که مطابق اطلاعات سامانه استانداری حدوداً 300000 نفر هستند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر برآورد شده و تجزیه وتحلیل آماری در دو سطح توصیفی با استفاده از شاخص های آماری (نظیر فراوانی، درصد و میانگین) و سطح استنباطی تحلیل عاملی تأییدی، با استفاده از Spss 22 وLisrel8.54 صورت گرفت. معناداری ضرایب و پارامترهای به دست آمده ابعاد تحول هویت فرهنگی جوانان استان ایلام، تقویت هویت محلی (بومی) جوانان، توجه به دیانت جوانان، شناسایی جغرافیای فرهنگی، تقویت زبان فارسی جوانان، توجه به حافظه فرهنگی جوانان و توجه به پوشاک جوانان نشان داد که تمامی ضرایب به دست آمده، معنادار هستند.

پژوهش حاضر که به طراحی و ارائه مدل سیاست گذاری فرهنگی به منظور تقویت (ارتقای) هویت فرهنگی جوانان استان ایلام پرداخته، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، تلفیقی از روش های کیفی و کمی است. در مرحله اول از روش کیفی تحلیل محتوا (قیاسی) جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شد. جامعه آماری در این مرحله، حدود 80 منبع در حوزه هویت فرهنگی جوانان بود که به صورت هدفمند انتخاب شد. در ادامه، متون مطالعه شده و گزاره های معنادار با سؤالات تحقیق انتخاب گردید و کد مفاهیم مرتبط با موضوع هر پاراگراف استخراج شد؛ سپس کد مفاهیم استخراج شده در دسته های هم مفهوم قرار گرفت. درنهایت برای دسته های هم مفهوم، نام و عنوان مناسب که بیانگر تم اصلی پژوهش است تعیین شد. پس از آن، جهت تعیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های تقویت (ارتقای) هویت فرهنگی جوانان استان ایلام از تکنیک دلفی استفاده گردید. در این تحقیق 15 نفر از خبرگان و اعضای هیئت علمی دانشگاه های استان ایلام (تمام وقت و حق التدریس) در رشته های جامعه شناسی و مدیریت فرهنگی، به عنوان نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی جهت تعیین روایی مرحله کیفی در نظر گرفته شدند. در پایان مرحله اول، مدل کیفی تقویت (ارتقای) هویت فرهنگی جوانان استان ایلام در 6 بعد هویت فرهنگی، دیانت، جغرافیای فرهنگی، زبان، حافظه فرهنگی و پوشاک ارائه شد.  در مرحله دوم، جامعه آماری تحقیق را جوانان استان ایلام تشکیل دادند که مطابق اطلاعات سامانه استانداری حدود 300 هزار نفر بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر برآورد شد و پس از گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل آماری داده های پژوهش در دو سطح توصیفی با استفاده از شاخص های آماری (نظیر فراوانی، درصد و میانگین) و سطح استنباطی تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از Spss 22 و Lisrel8.54 صورت گرفت. معناداری ضرایب و پارامترهای به دست آمده ابعاد مدل تقویت (ارتقای) هویت فرهنگی جوانان استان ایلام، هویت فرهنگی، دیانت، جغرافیای فرهنگی، زبان، حافظه فرهنگی و پوشاک نشان داد که تمامی ضرایب به دست آمده، معنادار هستند.