سید رسول چاوشی

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نشاط اجتماعی و سلامت روانی دانش آموزان مقطع متوسطه استان سمنان بود. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری دانش آموزان مقطع متوسطه استان سمنان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند (45834 نفر). از میان این افراد، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای و بر مبنای جدول کرجسی و مورگان (1970) 48 کلاس (784 دانش آموز) به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه بود. برای تحلیل داده ها آزمون های کلموگروف- اسمیرنوف، کروسکال-والیس، ضریب همبستگی و آزمون رتبه بندی فریدمن اجرا شد. یافته ها نشان داد که نشاط اجتماعی با تمامی عوامل اجتماعی (به جز دینداری 040 / 0=r) رابطه معنا دار دارد. بین تمامی عوامل اجتماعی (به جز احساس ناامنی 051 / 0=r) با سلامت روانی نیز رابطه معنا دار وجود دارد. با توجه به یافته ها می توان اظهار کرد که ایجاد نشاط اجتماعی و سلامت روانی در بین دانش آموزان به صورت تک علتی نمی باشد و عوامل مختلفی در ایجاد و تقویت این متغیرها نقش دارند. بنابراین، به نظر می رسد باید تمامی ظرفیت ها برای ایجاد نشاط اجتماعی و سلامت روانی دانش آموزان به کار گرفته شوند که این موضوع نیاز به سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت زیادی دارد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نشاط اجتماعی، سلامت روانی و رضایت از زندگی دانش آموزان مقطع متوسطه استان سمنان است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی است و به صورت کیفی به اجراء درآمد. یازده نفر از متخصصان و صاحب نظران در سه بخش آموزشی، پژوهشی و اجرایی در حوزه موضوع تحقیق به صورت نمونه گیری هدفمند و به روش غیراحتمالی مورد مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و در قالب 231 کد اولیه، 43 مفهوم و 17 مقوله سازمان دهی شدند. نتایج پژوهش نشان داد، عوامل محیطی، سازمانی و انگیزاننده، به عنوان شرایط علّی؛ مقوله های بسترسازی فرهنگی، بسترسازی امکانات و زیرساخت ها، و عوامل مؤثر در شاد کردن به عنوان شرایط زمینه ای؛ چالش های فردی، خانوادگی، مدرسه و جامعه به عنوان شرایط مداخله گر؛ مقوله های آموزشی، انگیزشی و یادگیری اجتماعی به عنوان راهبرد؛ و پیامدهای محسوس جسمانی و ظاهری، روحی و روانی، رفتاری، و بهبود کیفیت زندگی به عنوان پیامد حاصل از مدل شناسایی شدند. با توجه به نتایج حاصل، می توان اظهار کرد که ایجاد نشاط اجتماعی، سلامت روانی و رضایت از زندگی در بین دانش آموزان مدارس استان سمنان، موضوعی عمیق و زیربنایی است و نیازمند کارکرد درست حوزه ها و نهادهای مختلف است. پیشنهادها و اقدامات سطحی تأثیر زیادی در تقویت این متغیرها دارند، لیکن تأثیر پایدار و قابل توجهی در این خصوص ندارند؛ بنابراین، این موضوع نیازمند برنامه های راهبردی و بلندمدت است که تمام عوامل در کنار همدیگر برای دستیابی به نشاط اجتماعی، سلامت روانی و رضایت از زندگی پایدار همکاری کنند.