رسول رضاپور

تمدن اسلامی از عصر پیامبراکرم(ص)، به ویژه حضور ده ساله آن حضرت درمدینه، آغاز شد و جامعه بتدریج از حالت زندگی عشیره ای و قبیله ای خارج و شکل تمدنی به خود گرفت. پس از پیامبر(ص)، نقش امامان شیعه علیهم السلام در تداوم این راه، نقشی بی بدیل بوده و جامعه اسلامی بویژه جامعه شیعی را در حوزه های مختلف متمایز نموده است. هدف این مقاله بررسی اوضاع سیاسی و فرهنگی شیعیان اثنی عشری در قرن ششم هجری بوده و برای نیل به این مقصود، از روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای با ابزار فیش برداری و مراجعه به منابع دست اول و با رویکرد توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. این پژوهش درصدد است به این سوال پاسخ دهد که شیعیان امامیه در قرن ششم هجری از جهت سیاسی،فرهنگی و تمدنی چه وضعیتی داشتند؟ یافته ها نشان می دهد، جامعه شیعی با وجود فقدان قدرت سیاسی و در اقلیت بودن از جهت نفوس و جمعیت، و فشار تندروها و متعصبین سنی مذهب؛ جایگاهی رفیع در مسیر رشد تمدنی کسب کرد. نتایج حاکی از آن است که آنان در مسیر رشد و اعتلای فرهنگی و تمدنی، اقدام به ساخت مساجد، مدارس و کتابخانه ها و سایر مراکز علمی و آموزشی کرده و در راستای تولید علم، به تالیف آثار و کتب ارزنده و تربیت علمی و مذهبی جامعه پرداخته و اندیشمندانی تحول آفرین در عرصه فقه، ادبیات، تاریخ، علم کلام، تفسیر، فلسفه و .... تربیت نمودند.