صدیقه علی اکبری

بسیاری از شهرها در حال حاضر در سراسر جهان خود را به عنوان شهرهای دانش بنیان معرفی میکنند و سعی در جذب کسب و کار مبتنی بر دانش و کارکنان مرتبط با آن دارند. دیگر شهرها مشغول طراحی استراتژیها و برنامه هایی برای تبدیل شدن به شهرهای دانش بنیان هستند. به منظور تبدیل شدن به یک شهر دانش بنیان موفق، باید تغییراتی در الگوهای عملکردی و فضایی شهر ایجاد شود. الزامات فضایی مستلزم تغییراتی در کالبد شهری و الزامات عملکردی مستلزم تغییراتی در عملکرد و کاربری های شهری است. شهر زنجان به دلیل قرار گیری در مسیر ارتباطی تهران – تبریز – اروپا، برخوداری از شبکه های ارتباطی بزرگراهی، ریلی ، هوایی و واقع شدن در محدوده شعاع 120 کیلومتری تهران، وجود زیرساخت های صنعتی تجهیز شده در مقیاس ملی و منطقه ای و توان جذب سرریزهای صنعتی تهران، برخورداری از زمینه های مناسب فرهنگی و جاذبه های گردشگری تاریخی، طبیعی و اکوتوریسم و وجود مراکز دانشگاهی متعدد و احراز قطب علمی در رشته فیزیک و ... شرایط لازم برای جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی و به خصوص طبقه خلاق شهری را دارد. در این تحقیق دو الگوی کلان برای توسعه آتی شهر زنجان در نظر گرفته شده است که پس از تشریح الگوهای مذکور براساس روش AHP الگوها امتیاز بندی شدند ودر نهایت الگوی مطلوب کلان و پس از آن الگوی توسعه آتی شهر (دانش بنیان ) ارایه شد. بررسی جامع شهر زنجان نشان داد که این شهر شرایط لازم را برای تبدیل شدن به یک شهر دانش بنیان دارا می باشد و باید الزامات فضایی و کارکردی مرتبط با آن فراهم شود.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی دلایل تغییر و کاهش عدالت جنسیتی در استفاده از فضای پیرامون مجموعه خواهر امام رضا (ع) پس از اجرای طرح توسعه جدید است. روش شناسی پژوهش، انتقادی است، جهت اجرای عملیات تحقیق از روش مردم نگاری انتقادی بهره گرفته شده است و داده های تحقیق در این مطالعه با استفاده از روش های مشاهده مشارکتی و تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شده اند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و ارائه نظریه نهایی با توجه به رویکرد انتقادی پژوهش از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف استفاده شد. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند (روش گلوله برفی) و نیز تکنیک اشباع نظری، بیست وپنج نفر از بانوان 20 تا 40 سال محله ساغریسازان و مطهری رشت در این مطالعه شرکت کردند و ادراک و توصیف های آنها نسبت به فضای شهری مجموعه خواهر امام شهر رشت مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. با استفاده از روش" تحلیل گفتمان انتقادی" تحلیل داده ها در سه سطح توصیف (آشکارسازی گزاره ها و محتوای ظاهری)، تفسیر (تعامل بین مصاحبه و بافت) و تبیین (تأثیر دوسویه ساختارها و گفتمان) صورت گرفت؛ نتایج و یافته های پژوهش نشان داد که در طراحی فضای شهری مذکور دیدگاه ها و نیازهای تمامی استفاده کنندگان از فضا دیده نشده و به دلیل وجود اعمال قدرت های تک بعدی مردانه در بازطراحی فضا، موجبات کاهش حضور بانوان و متعاقباً عدالت جنسیتی را در برداشته است.