منیره قنبری

زمینه و هدف: این پژوهش به دنبال شناخت وضعیت نشاط اجتماعی در شهر بیرجند و بررسی نقش متغیرهای فردی و اجتماعی در کم و کیف این متغیر است. از آنجائی که نشاط اجتماعی یکی از اهداف اصلی و غایی همه برنامه های توسعه شهری می باشد، تلاش برای فهم این پدیده و نقش عوامل مختلف در تغییر و بهبود آن می تواند بسترساز ایجاد سرمایه و انسجام اجتماعی و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان باشد. روش و داده ها: این پژوهش در 6 محله از سه گونه متفاوت بافت شهری انجام گردید. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری شهروندان بالای 15 سال با حجم نمونه 400 نفر بود. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که رابطه ای معکوس و معنی داری بین متغیر سن و نشاط اجتماعی وجود دارد. تفاوت معنی داری در نشاط اجتماعی زنان و مردان مشاهده نگردید. افراد مجرد نسبت به افراد متأهل و افراد شاغل و محصل نسبت به سایرگروه های شغلی از نشاط اجتماعی بالاتری برخوردارند. بین سه متغیر عدالت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی با نشاط اجتماعی رابطه ای مثبت و معنی دار مشاهده گردید. بحث و نتیجه گیری: برمبنای یافته ها، می توان گفت که لزوماً برخورداربودن از مسکن مناسب و درآمد بهتر و سکونت در مناطق برخوردار با افرایش نشاط اجتماعی توأم نیست و عوامل متعدد اجتماعی- فرهنگی و مکانی باید مد نظر قرار گیرند. پیام اصلی: با توجه به آنکه مکان و فضا، کانون اصلی تجلی فعالیت های انسانی می باشد، در کنار توجه به نقش متغیرهای اجتماعی و فردی، توجه به نقش متغیرهای مکانی- فضایی در شکل گیری و تداوم پدیده های اجتماعی همانند نشاط اجتماعی بسیار ضروری است، چرا که متغیرهای فردی و اجتماعی نیز در موقعیت های مکانی متفاوت می توانند اثرات متفاوتی بر نشاط اجتماعی داشته باشند.