محمدرضا مسائلی

چکیده:رشد روز افزون جمعیت بر شهر ها اثر گذاشته و آنها را با چالش های متعدد روبرو کرده است. افزایش جمعیت نیاز به حمل و نقل شهری نیز افزایش یافته است. توسعه حمل و نقل محور یکی از رویکرد هایی است که بر اساس اصول و معیار های آن علی رغم پاسخ به نیاز حمل و نقل در شهرها در راستای توسعه پایدار و پیاده مداری نیز می باشد. منطقه 3 شهرداری شهر اصفهان که به سبب وجود عناصر شاخص ملی و شهری مانند میدان نقش جهان، عمارت ها و بنا های تاریخی و پیاده راه چهار باغ به عنوان محور اصلی اصفهان در این منطقه از اهمیت ویژه ای در شهر برخوردار است. این منطقه در مجاورت رودخانه زاینده رود قرار دارد و به عنوان مقصد گردشگران تبدیل شده است. با این شرایط توسعه پایدار این منطقه و حفظ مانداگاری و پایداری آن اهمیت به سزایی پیدا کرده است. پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که اتخاذ رویکرد توسعه حمل و نقل محور تا چه میزان می تواند برای توسعه این منطقه مفید باشد؟ابتدا رویکرد تشریح شده و سپس بر اساس مبانی نظری و اصول بیان شده توسط وزارت راه اصول، معیارها و زیر معیارهایی پیشنهاد شدند. سپس با استفاده تکنیک AHP این زیر معیار ها وزن دارشده و سطح اهمیت آنها مشخص شد. در انتها با استفاده از نرم افزار های SPSS و GIS وضعیت منطقه 3 با توجه به این که چه میزان اصول رویکرد توسعه حمل و نقل محور می تواند در آن اجرا شود روشن شد

نظریه توسعه پایدار با توجه به آثاری که در محیط فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی گذاشته اخیراً مورد توجه شهرسازان و برنامه-ریزان شهری واقع شده است. از آنجا که مسکن جزء یکی از پر اهمیت ترین مسائل جهان و البته ایران است. بر اساس هرم نیازهای مازلو جزء نیازهای اساسی انسان محسوب می گردد. بررسی پایداری مسکن با استفاده از معیارهای توسعه پایدار در مسکن جهت ایجاد و داشتن مسکنی پایدار امری لازم و ضروری است. محله جلفا واقع در منطقه 5 شهرداری اصفهان یکی از محله هایی است که همزیستی مسالمت آمیز بین مسلمانان و ارامنه به نحو مطلوبی در آن مشهود است و استقرار مسکن هر دو دسته در کنار هم، بعد اجتماعی این محله را تقویت نموده است. هدف این پژوهش بررسی معیارهای اجتماعی توسعه پایدار در مسکن می باشد. روش تحقیق در این مطالعه بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت گردآوری داده ها از دو روش کتابخانه ای- اسنادی و روش میدانی به صورت توزیع پرسشنامه استفاده شده و داده ها بر اساس مدل ارزیابی SWOT و متغیرهایی همچون سرمایه های اجتماعی، هویت و سرزندگی، امنیت، ایمنی و عدالت در جهت پایداری مسکن مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه گیری از دریافت داده ها و تحلیل آن ها بیانگر آن است که با توجه به مدل ارزیابی SWOT و نتایج حاصل از داده های عوامل داخلی و خارجی میانگین یا امتیاز وزنی این عوامل از 3 بیشتر شده که بیان کننده آن است که باید قوت ها را تقویت نمود تا به کاهش تهدیدها بیانجامد (ST) و فرصت ها را افزایش داد تا ضعف ها را به حداقل کاهش دهد (WO) و تنها راهبرد مؤثر در این زمینه می تواند راهبرد رقابتی (SO) یعنی تمرکز بر حداکثر- حداکثر (نقاط قوت درونی و فرصت های بیرونی) باشد که یک راه حل کنشگر است. می توان با افزایش قوت ها و فرصت ها بعد اجتماعی پایداری مسکن و جمعیت در محله جلفا در منطقه 5 اصفهان را تقویت نمود و تعاملات اجتماعی و در رفتار افراد را با هویت و سرزندگی محله پیوند داد.