هادی قلی پور پاشا

افشای اطلاعات مربوط به مسئولیت اجتماعی توسط یک شرکت، پاسخگویی آن را در برابر طیف متنوعی از ذینفعان نسبت به سهامداران خود نشان می دهد. این افشای اطلاعات به ذی نفعان می رساند که شرکت ها نه تنها به دلایل اقتصادی فعالیت می کنند بلکه از جامعه و محیط زیست نیز مراقبت می کنند. قدرت ساختاری، توانایی بالقوه شرکت برای متعادل کردن رابطه بین مدیریت موسس و نتایج اقتصادی در بازار برای کنترل شرکت تعریف می کند. ساختار قدرت شرکت تا حد زیادی توسط ابزار قدرت مدیرعامل شرکت نسبت به هیئت مدیره مانند ترکیب هیئت مدیره، دوگانگی مدیرعامل و تصدی سازمانی تعیین می شود. لذا بر پایه این استدلال، هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر قدرت مدیرعامل بر مسئولیت اجتماعی شرکت با نقش تعدیلی ویژگی های مدیرعامل در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادر تهران با استفاده از یک نمونه متشکل از 165 شرکت طی سال های 1395 تا 1400 است. نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد که قدرت مدیرعامل بر مسئولیت اجتماعی شرکت تاثیرگذار است. همچنین ویژگی های مدیرعامل نقش تعدیل کننده بر رابطه بین قدرت مدیرعامل و مسئولیت اجتماعی شرکت دارد.

یکی از مهم ترین اقلام حسابداری که در گزارش های مالی تهیه و ارائه می شود، سود خالص است. معمولاً سود به عنوان مبنایی برای محاسبه مالیات، عاملی برای تدوین سیاست های تقسیم سود و راهنمایی برای سرمایه گذاری و تصمیم گیری به حساب می آید. باید توجه داشت که برخی از ویژگی های ذاتی شرکت ها، سودمندی اقلام تعهدی را با افزایش احتمال میزان خطای برآورد کاهش داده و از این طریق بر روی کیفیت اقلام تعهدی تأثیرگذار است و موجب می شود تا مدیران برای نشان دادن هر چه بهتر عملکرد شرکت، از طریق اقلام تعهدی اقدام به مدیریت سود کنند. لذا بر پایه این استدلال، هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین محدودیت های مالی، تولید ناخالص داخلی و مدیریت سود است. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که بین محدودیت های مالی شرکت های حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی و میزان اقلام تعهدی اختیاری افشاشده رابطه منفی و معناداری وجود دارد. لذا فرضیه اول مورد تایید واقع گردید. همچنین نتایج حاکی از تایید فرضیه دوم مبنی بر آن است که بین میزان محدودیت های مالی شرکت های حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی و میزان اطلاعات مربوط افشاشده رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ و از سویی دیگر، فرضیه سوم نشان می دهد بین تولید ناخالص داخلی و مدیریت سود در شرکت های حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

مسئولیت اجتماعی شرکت ها موضوع حساسیت برانگیز و رو به توجه در سال های اخیر بوده است تا آنجا که سازمان های بین المللی مانند سازمان ملل و اتحادیه اروپا، استانداردهایی را در این زمینه ارائه کرده اند. گروهی از صاحب نظران معتقدند که اگرچه دولت ها مسئول اصلی حل مشکلات جامعه اند، ولی مشارکت سازمان ها در این زمینه راهگشاست. این دسته از صاحب نظران معتقدند که، ازآنجاکه امروزه، قدرت اقتصادی، از دولت ها به سازمان ها انتقال یافته، مشارکت سازمان ها در حل مشکلات اجتماعی ضروری و لازم است. لذا بر پایه این استدلال، هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر شاخص های کلان اقتصادی بر میزان تغییرات افشای مسئولیت اجتماعی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جامعه آماری پژوهش حاضر متشکل از 96 شرکت پذیرفته شده در بورس طی دوره زمانی 1392 تا 1399 است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص های کلان اقتصادی بر میزان تغییرات افشای مسئولیت اجتماعی تاثیر معناداری دارد.