فریبا درخشان نیا

اهداف یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی، طلاق است. این مقاله ضمن بررسی روند طلاق در ایران به بررسی علل مؤثر بر آن و آزمایشات اجرا شده برای بهبود وضعیت آن می پردازد. مواد و روش ها مطالعه حاضر از نوع کیفی است. اطلاعات از سه طریق مرور متون و مستندات مرتبط، مصاحبه با خبرگان و برگزاری جلسه بحث گروهی با ذی نفعان جمع آوری شده است. نمونه گیری به روش هدفمند و گلوله برفی انجام شده و داده ها به روش تجزیه و تحلیل محتوا ارائه شده است. یافته ها در سالیان اخیر روند نسبت طلاق به ازدواج رو به افزایش بوده و در سال 1395 به بیشترین میزان خود، یعنی 25/3 در هر 100 ازدواج رسیده است. ضعف مهارت و سواد همسرداری، تغییر شیوه های همسرگزینی، افزایش فردگرایی و منفعت طلبی، بیکاری، اعتیاد و تبلیغات فضای مجازی مهم ترین علل طلاق از نظر خبرگان بود. در حال حاضر، برنامه ملی کنترل و کاهش طلاق اجرا می شود، اما مهم ترین چالش های اجرای این برنامه، ضعف همکاری بین بخشی، ضعف مشارکت مردم، پراکندگی و جزیره ای بودن خدمات اجتماعی و تأثیر عوامل کلان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، زیست محیطی و بین المللی بر اقدامات این برنامه ملی است . نتیجه گیری آسیب های اجتماعی در درون خانواده به هم گره خورده است. این انباشتگی ایجاب می کند خدمات پراکنده و جزیره ای در قالب واحدهای جامع مراقبت از سلامت اجتماعی به ازای جمعیتی معین طراحی و در سراسر کشور فراهم شود و ظرفیت سازی و دانش استقرار برنامه های ملی در دستگاه های مسئول تقویت شود.

مقدمه: به دلیل اهمیت موضوع سلامت اجتماعی و ضرورت دستیابی به شاخصها ی آن، پژوهشها ی متعددی در جهان صورت گرفته است که تعاریف موجود معمولاً براساس نظر متخصصین تبیین شده و کمتر به تجارب مردم عادی توجه شده و گاه از آن غفلت شده است. بنا به این ضرورت، مطالعه حاضر در پی صورت بندی تعریفی از سلامت اجتماعی براساس تجارب و ادراکات مردم است. روش: با برگزاری 3 جلسه بحث گروهی متمرکز با حضور 22 نفر از شهروندان ساکن تهران همچنین با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی، ویژگیها و ابعاد جامعه سالم استخراج شد. یافته ها : مطالعه حاضر، براساس تجارب و ادراکات شهروندان تهرانی، 14 ویژگی ذیل را برای جامعه سالم شناسایی و تبیین کرده است: انجام مناسب تکالیف توسط حکومت (در حوزه برنامه ریزی، رفاه اجتماعی، برقراری آزادیها ی دموکراتیک، حوزه قوانین و عدالت قضایی، شایسته سالاری، عدالت اجتماعی، برقراری امنیت اجتماعی)، سلامت ذهنی، روانی و معنوی، فرهنگ و ارزشها ی اجتماعی، خانواده سالم، پایین بودن مشکلات اجتماعی، سرمایه اجتماعی، امنیت اقتصادی، سلامت نظام آموزش و پرورش، نشاط اجتماعی، محیط زیست سالم، امنیت سیاسی، بی طرفی حکومت در برابر عقاید مردم، سلامت جسمی و امنیت غذایی. بحث: بخشی از تجارب و ادراکات مردم به عنوان ویژگیها ی جامعه سالم، اشتراکاتی با تجارب سایر کشورها دارد از جمله سلامت ذهنی، روانی و معنوی، محیط زیست سالم، سلامت جسمی، امنیت غذایی، سرمایه اجتماعی، پایین بودن مشکلات اجتماعی. اما تعدادی از مشخصات، ویژه جامعه ماست از جمله انجام مناسب تکالیف توسط حکومت (آزادیها ی دموکراتیک، عدالت قضایی، شایسته سالاری)، سلامت نظام آموزش و پرورش و بی طرفی حکومت در برابر عقاید مردم.