علی رسولی فشتمی

زمینه و هدف: آزمون هوشی ماتریس های پیش رونده ریون از آزمون های معتبر هوشی است که به منظور سنجش و اندازه گیری هوش کلی (عامل عمومی) استفاده می شود. فرم رنگی کودکان این آزمون برای سنجش هوش کودکان 6 تا 11 ساله، ابزار سودمندی محسوب می شود. هدف از این پژوهش، تعیین شاخص های روان سنجی و هنجاریابی این آزمون برای سنجش هوش دانش آموزان ابتدایی شهر رشت بود. روش: پژوهش حاضر از نوع هنجاریابی بود. در این مطالعه جهت تعیین روایی مقیاس از تحلیل عامل تأییدی استفاده شد. جهت برآورد پارامترها از روش برآورد کم ترین مربعات وزنی تعدیل شده با نرم افزار ام پلاس 4/7 استفاده شد. بدین منظور از جامعه آماری دانش آموزان دوره ابتدایی رشت که در سال تحصیلی 1399-1400 مشغول به تحصیل بودند (48500)، نمونه ای به حجم 1643 دانش آموز به روش تصادفی خوشه ای از مناطق برخوردار و نیمه برخوردار انتخاب شده و مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای سنجش شامل ماتریس های پیش رونده رنگی ریون 36 گویه ای (1949) و بخش غیرکلامی ویراست پنجم مقیاس هوشی استنفورد بینه (1390) بود. یافته ها: در بررسی روایی آزمون، نتایج نشان داد همبستگی مثبت و معناداری بین مقیاس ماتریس های پیش رونده رنگی ریون و استنفورد بینه وجود دارد (0/001P<، 0/758r=) که حاکی از روایی همگرای مطلوب ماتریس های پیشرونده رنگی ریون است. همچنین در برسی اعتبار این آزمون، ضریب آلفای کرونباخ و بازآزمایی در کل و به تفکیک جنسیت محاسبه شد که هم ضرایب همسانی درونی و هم ضرایب بازآزمایی مقیاس ماتریس های پیش رونده رنگی ریون در کل مقیاس و به تفکیک جنسیت، بیش از 7/0 به دست آمد. همچنین با استفاده از روش محاسبه نمرات استاندارد (نمرات z)، معادل های بهره هوشی دانش آموزان 6 پایه تحصیلی دختران و پسران (پایه های یکم تا ششم) در مقیاس هوش استنفورد- بینه، با میانگین 100 و انحراف معیار 15 به دست آمد. نتیجه گیری: ماتریس های پیش رونده رنگی ریون ابزار مناسبی برای اندازه گیری هوش عمومی است. تعیین هنجارهای محلی برای آزمون هوش ماتریس های پیش رونده رنگی و مناسب بودن آزمون های روان سنجی غیرکلامی با هدف شناسایی دانش آموزان با مشکلات یادگیری لازم است.

هدف این پژوهش پیش بینی نشانگان افسردگی بر اساس ویژگی های شخصیتی و کمال گرایی در دانش آموزان مقطع متوسطه دوم بود. این پژوهش یک مطالعه مقطعی-توصیفی بوده و جامعه آماری آن تمامی دانش آموزان متوسطه دوره دوم شهر رشت در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که از میان آنان تعداد 368 دانش آموز از ده مدرسه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه پنج عامل شخصیت کاستا و مک کری (FPQ، 2004)، پرسشنامه افسردگی بک (BDI، 1996) و مقیاس کمال گرایی هویت و فلت (MPS، 1991) استفاده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد از ویژگی های شخصیتی، روان رنجورخویی و باوجدان بودن و از میان مولفه های کمال گرایی نیز، دیگرمدار و جامعه مدار با نشانگان افسردگی دارای رابطه مثبت و معنادار با بودند. همچنین ویژگی های شخصیتی 1/30 درصد و کمالگرایی 14 درصد از واریانس نشانگان افسردگی را تبیین و پیش بینی نمودند (001/. P<). با توجه به نتایج به دست آمده درنظرگرفتن ویژگی های شخصیتی و کمال گرایی در زمینه ی پیشگیری، تشخیص و درمان نشانه های افسردگی مؤثر بوده و لازم است در تدوین مداخلات پیشگیرانه و درمانی مورد توجه قرار گیرد.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش خودتنظیمی هیجانی بر فرسودگی تحصیلی، اضطراب یادگیری و عادت های مطالعه در دختران مقطع متوسطه کرمانشاه انجام شد. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری و همچنین گروه آزمایش و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر 19-16 ساله مقطع متوسطه دوم شهر کرمانشاه در سال 1399-1400 بودند. نمونه مورد مطالعه شامل 30 نفر از دانش آموزان بود که به صورت نمونه گیری تصادفی که 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند و از پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران (2007)، پرسشنامه هیجان های تحصیلی (AEQ) پکران (2006) و پرسشنامه عادت های مطالعه (PSSHI) پالسانی و شارما (1989) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها با روش تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر، آزمون تعقیبی بونفرونی و نرم افزار SPSS-22 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها نتایج نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه کنترل در فرسودگی تحصیلی (02/20 F= و 05/0 p<)، اضطراب یادگیری (98/5 F= و 05/0 p<) و عادت های مطالعه (98/34 F= و 05/0 p<) و همچنین بین پیش آزمون با پس آزمون و پیگیری هر سه متغیر در گروه آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 p<) که نشان از اثربخشی آموزش خودتنظیمی هیجانی دارد. با توجه به یافته های این پژوهش، می توان آموزش خودتنظیمی هیجانی را به عنوان یک روش مؤثر و به عنوان یک مداخله ثمربخش در بهبود فرسودگی تحصیلی، اضطراب یادگیری و عادت های مطالعه در دختران مقطع متوسطه پیشنهاد داد.