مسعود بای

مقدمه: تصادفات جاده ای یکی از عوامل مهم وقوع مرگ و میر در ایران است که وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. استان گلستان به دلیل شرایط خاص طبیعی و انسان ساخت مانند عبور جاده بین المللی تهران- مشهد و داشتن آثار تاریخی و مناطق توریستی پذیرای مسافران زیادی از سراسر کشور و به تبع آن حوادث جاده ای زیادی است. روش: این پژوهش از نظر نحوه گردآوری داده ها کتابخانه ای و از لحاظ هدف و ماهیت کاربردی محسوب می شود. روش های آماری به کار رفته در این پژوهش شامل بررسی های آماری توصیفی و استنباطی است و داده ها، تصادفات منجر به فوت ثبت شده در پلیس راه استان گلستان طی دوره زمانی 1389 تا 1393می باشد. یافته ها: در این پژوهش در زمان دوره مورد مطالعه، 1351 تصادف در جاده های استان رخ داد که باعث کشته شدن 1553 نفر شد. از این تعداد،793 نفر سرصحنه و 760 نفردر بیمارستان فوت کردند. سال 1389، با 221 مورد کمترین و سال 1391 با مورد 330 مورد بیشترین تعداد تصادف را دارد. روند تعداد تصادفات تا سال 1391 سیر صعودی و پس از آن سیر نزولی داشته است. ماه های مرداد، شهریور و مهر به ترتیب160، 156و 156 با مورد تصادف پرخطرترین ماه ها و بهمن، اسفند و آذر به ترتیب با 63، 73 و 74 مورد امن ترین ماه ها از لحاظ وقوع تصادف می باشد که دلایل آن ازدیاد مسافرت به شمال کشور، عبور جاده بین المللی تهران- مشهد از استان گلستان و تردد زیاد ادوات کشاورزی و موتورسیکلت در جاده های مواصلاتی به دلیل نوع معیشت غالب استان (کشاورزی و دامداری) می باشد. بر این اساس ماه مهر با ضریب تعیین 86/0 بیشترین و اسفند با ضریب تعیین 065/0 کمترین مقدار همبستگی را با تصادفات جاده ای استان دارد. بررسی تعداد تصادفات روزهای هفته نشان داد بیشترین تعداد در روزهای انتهایی هفته می باشد. همچنین به لحاظ جنسیت، 80 درصد متوفیان مرد، 19 درصد زن و 1 درصد نامعلوم می باشد. براساس نتایج عدم توجه کافی به جلو حین رانندگی، تخطی از سرعت مطمئنه و تجاوز به چپ از مهم ترین علل وقوع تصادفات می باشد. بیشترین تعداد تصادف استان در محور مینودشت- گالیکش-جنگل گلستان رخداده است که دلیل آن تعدد وسایل نقلیه عبوری، نبود راه های فرعی بین روستایی می باشد. در نهایت بررسی نوع وسیله درگیر در تصادفات نشان داد که موتور سیکلت، پراید، وانت و عابر پیاده بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. نتیجه گیری: برای کاهش تعداد تصادفات در مسیرهای برون شهری لازم است که مسئولان ذی ربط دسترسی به تمام اطلاعات واقعی از علل تاثیرگذار بر وقوع تصادف داشته باشند. با توجه به این موضوع به نظر می رسد در استان گلستان بی توجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی از مهم ترین آنهاست که ناشی از نبود فرهنگ سازی، عدم آموزش پذیری و نهادینه نشدن رفتار صحیح رانندگی می باشد که اصلاح آن مستلزم تدوین برنامه ای دراز مدت و نیازمند همکاری و هماهنگی همه دستگاه های متولی این بخش می باشد.

Introduction: The high number of road accidents and fatalities make it necessary to select and develop relief and rescue road bases more than ever. Several factors are involved in the selection of relief and rescue bases which is not possible to analysis all aspects with traditional methods. Golestan province is located in the northern transit route and welcomes millions of travelers every year due to natural conditions and the characteristics of tourism-pilgrim. Consequently there are many road accidents which serious attention it requires in order to better serve the needs of the injured in hazardous places. Method: In this study, method of hierarchical is used. Firstly, the factors in road traffic accidents are identified; in the following the weight of each factor is determined based on paired comparison method and experts opinions. Finally, data were combined in a GIS and priority plan of available rescue and relief centers. Then site selection of suggested centers of rescue and relief bases was provided. Findings: In proximity of cities and villages, the mix of the purpose and use of international road by residents and drivers has been the main cause of accidents. The focus of rescue and relief bases in these areas has not reduced the number of accidents and only accelerates the relief. The main places to establish relief and rescue bases in Tehran-Mashhad international road are between the cities of Minoodasht, Azadshahr, Ramian, Aliabad, Gorgan, Kordkuy and Bandar Gaz. In the meantime, Gorgan-Ali Abad and Gorgan-Kordkuy roads are more dangerous. Conclusion: According to the results, the density of accident-prone areas is between two road rescue and relief bases. It seems that some factors are involved such as population, culture, climate and culture of indigenous people. Therefore, it is recommended that policies should be reviewed in order to reduce road accidents in these areas.