رضا علایی کلجاهی

توسعه بخش خصوصی، اداره بنگاههای اقتصادی توسط بخش خصوصی، و خصوصیسازی بنگاههای دولتی یک رویکرد غالب در بیشتر کشورهای جهان است که اثربخشی آن با شواهد تجربی بسیار حمایت میشود. در ایران، در فاصله سالهای 1394-1380، 39 شرکت دولتی که ارزش بازار آنها بالغ بر شصت درصد ارزش کل بازار سرمایه ایران است، با دو هدف عمده ارتقای عملکرد بنگاههای اقتصادی و توسعه کارکردهای آنها در بازار سرمایه عرضه میشوند. پس از ده سال از اعمال این سیاست و در شرایط داراییهای بسیار در اختیار دولت، پاسخ به این پرسش که آیا خصوصیسازی به ارتقای عملکرد و کارکرد بنگاههای خصوصیشده منجر میشود، میتواند راهگشای اصلاحات سیاستی آتی باشد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش و شناسایی و تحلیل نقش عوامل موثر بر رابطه خصوصیسازی بر عملکرد و کارکرد بنگاههای عرضهشده در بازار سرمایه ایران است. یافتهها حاکی از آن است که خصوصیسازی در ارتقای عملکرد و کارکرد اسمی بنگاهها موثر است، ولی به توسعه عملکرد و کارکردهای حقیقی بنگاهها منجر نمیشود. شکلگیری حاکمیت شرکتی، ماهیت سهامدار غالب پس از خصوصیسازی، نوع کنترل مدیریت بر کیفیت، و جهت تاثیر خصوصیسازی بر تغییرهای عملکرد و کارکرد بنگاهها موثر است.