سلمان بابایی زاده

زمان بندی درس های دانشگاه یک مسئله پیچیده بهینه سازی است. عوامل زیادی مانند گروه های آموزشی، استادان، اتاق ها و دانشجویان، مسئله را بزرگ و حل آن را دشوار می کنند. هر عامل، مجموعه ای از محدودیت ها را که معمولاً با هم در تضاد هستند، بر فضای حل تحمیل می کند. اگر درس ها در اتاق های متفاوت و در بازه های زمانی معین به گونه ای زمان بندی شوند که مجموعه محدودیت ها را برآورده کنند، مسئله حل خواهد شد. در این نوشتار برای حل مسئله زمان بندی درس های دانشگاه، یک الگوریتم هیوریستیک فرادست بر مبنای گراف ارائه شده است. الگوریتم پیشنهادی یک رویه مدل سازی دو لایه است که هیوریستیک فرادست را با روش رنگ آمیزی گراف ترکیب می کند. لایه بالاتر، یک هیوریستیک مناسب را انتخاب می کند که بتواند یک حل شدنی خوب را برای مسئله رنگ آمیزی گراف در لایه پایین ارائه دهد. الگوریتم پیشنهادی در حل یک مسئله واقعی به کار رفته است. رویکرد پیشنهادی توانست همه محدودیت های نرم و سخت را برآورده کند. بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت که رویکرد پیشنهادی یک روش مناسب و کارای محاسباتی، در یافتن حل مسئله زمان بندی درس های دانشگاه است.

مسئله زمان بندی کلاس های دانشگاه، چالشی جدی برای مدیران دانشگاهی در هر نیمسال تحصیلی است. به دلیل وجود محدودیت های فراوان و پیچیدگی روابط میان آن ها، مسئله زمان بندی کلاس های دانشگاه در گروه مسئله های سخت دسته بندی می شود. در این مقاله یک سیستم پشتیبان تصمیم برای کمک به تصمیم گیرنده در حل مسئله زمان بندی کلاس های دانشگاه پیشنهاد شده است که یک راه حل رضایت بخش را تولید می نماید. این سیستم دارای چهار زیرسیستم (1) پایگاه داده؛ (2) یگان گفتمان؛ (3) یگان پردازشگر و (4) یگان بهینه سازی است. برای پیاده سازی این سیستم پشتیبان تصمیم، برنامه کامپیوتری با کمک زبان سی شارپ و پایگاه داده اکسس تهیه شده است. به منظور حل مسئله در یگان بهینه سازی، هیوریستیک های رنگ آمیزی گراف به کار گرفته شده است. روش پژوهشی این مقاله میدانی و پیمایشی است. درنهایت، سیستم پیشنهادی برای زمان بندی کلاس های یک نیمسال تحصیلی دانشکده علوم انسانی دانشگاه خلیج فارس به کار گرفته شده است. نتایج نشان می دهد؛ در مقایسه با شیوه کنونی، سیستم پشتیبان تصمیم ارایه شده از نظر برآورده نمودن محدودیت ها و همچنین صرفه-جویی در زمان و هزینه عملکرد بسیار خوبی دارد.