مینا شیرمحمدی

هدف کلان و مهم تحقیق عبارت از مفهومینه کردن اولویت امر اجتماعی و ظرفیت سازی رشد اجتماعی در فرایند توسعه پایدار شهری است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و روش اجرای آن پیمایش میدانی است. متغیرهای وابسته تحقیق از طریق یک پرسشنامه بسته و در طیف لیکرت مورد سنجش آماری قرار گرفته است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه سرپرستان خانوار در دو محله ی شهر، کارمندان و اسلام آباد بوده است که جمعیت شهرک کارمندان 13368 نفر و جمعیت اسلام آباد 35820 نفر بوده است. این دو محله دارای زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی و محیطی متفاوتی هستند. آزمون T تک نمونه ای بر رابطه معنی داری بین توسعه پایدار و ظرفیت سازی توسعه اجتماع محلی تأکید می کند و همچنین در تحلیل عاملی برای فرضیه دوم محققان متوجه شدند که عامل اقتصادی با میانگین700/0 و عامل نهادی با 736/0 بیشترین تأثیر را در بستر فضایی و مکانی ظرفیت سازی اجتماع محلی در دو محله گذاشته است. همچنین آزمون T این فرضیه نیز بر رابطه معنی داری بین متغیر های عوامل هشتگانه موثر در زمینه ظرفیت سازی تأکید می کند. برنامه ریزی فضایی – مکانی خرد محلات شهری با توجه به زمینه های متنوع فرهنگی و اجتماعی – اقتصادی و بهبود مکانی محلات فقیر و تجمیع قطعات خرد برای بازآفرینی محلات به عنوان پیشنهادات مقاله مطرح هستند.

شهرنشینی شتابان شهرها و ظرفیت محدود آن ها، توجه به سناریو نگاری را در قالب توسعه فیزیکی شهر بیش ازپیش ضروری ساخته است. در این راستا تحقیق حاضر با هدف تبیین الگوی توسعه فیزیکی شهر یزد با رویکرد آینده نگاری در تلاش است که روند توسعه شهر را در مسیر صحیحی هدایت کند. نوع تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها، توصیفی- تحلیلی بوده است. در این پژوهش به منظور بررسی چگونگی رشد و توسعه فیزیکی شهر یزد از مدل هلدرن و برای بررسی وضعیت های محتمل توسعه در آینده از رویکرد آینده نگاری استفاده شده است. بدین منظور از نرم افزار میک مک برای بررسی عملکرد شاخص ها و برای بیان وضعیت های محتمل توسعه فیزیکی شهر یزد در افق 1410 اقدام به تحلیل عوامل کلیدی در محیط سناریو ویزارد شده است. نتایج تحقیقات بر اساس محاسبات مدل هلدرن نشان می دهد که حدود 83/39 درصد رشد شهر یزد در فاصله سال های 1355 تا 1395 بر اثر رشد افقی و حدود 16/60 درصد مابقی توسعه شهر ناشی از رشد جمعیت شهر بوده است. عوامل کلیدی در محیط سناریو ویزارد بیانگر سه نوع سناریو (سناریو قوی:4 سناریو، سناریو ضعیف: 1580 سناریو و سناریو محتمل: 16 سناریو) بوده است. سناریوهای محتمل با 128 حالت دارای سه وضعیت (مطلوب، ایستا و بحرانی) بوده اند که وضعیت مطلوب با 10 سناریو، محتمل ترین سناریوی پیش روی آینده توسعه فیزیکی شهر یزد تشخیص داده شده است.