محمدحسین امیدخدا

هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناخت چیستی رهبری فرهنگی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و شناسایی ابعاد آن بود. روش: روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. برای دستیابی به هدف تحقیق، ابتدا ادبیات موجود، شامل تاریخچه، تعاریف، زمینه ها و ابعاد رهبری فرهنگی مطالعه شد. با بهره گیری از این مطالعات و انجام فرایند تعلیق پدیدارشناسانه و تنظیم پروتکل مصاحبه، با 21 نفر از خبرگان نهاد نمایندگی، مصاحبه عمیق صورت گرفت و سپس داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون، کدگذاری شد. یافته ها: پس از برگزاری مصاحبه ها و پیاده سازی متون، از میان 66 مفهوم، 19 کد اولیه با عنوان مضامین پایه استخراج شد. در مرحله بعد، با دسته بندی کدهای اولیه، شش مضمون سازمان دهنده به دست آمد. نتیجه گیری: نتیجه نهایی پژوهش، شناسایی ابعاد رهبری فرهنگی در دانشگاهها بود که عبارتند از: ساختاری، ملجأ و پناهگاه، گفتمان سازی، ارتباطی، حمایتی و تحول خواهی و نوآوری.

رهبری فرهنگی عمل رهبری در بخش فرهنگی است و در سالیان اخیر مورد توجه بخش ها و صنایع فرهنگی به ویژه در کشور انگلستان قرار گرفته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر رهبری فرهنگی در دانشگاه ها بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش تحقیق کیفی و اکتشافی، و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی است. جامعه آماری پژوهش همه خبرگان آش نا ب ه موض وع پژوهش بودند، شامل مسئولان دفاتر و معاونان و مدیران نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، که به روش قضاوتی و با معیار اشباع نظری داده ها بیست و یک نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها از روش تحلیل مض مون استفاده شد. پس از برگزاری مصاحبه ها و مکتوب کردن گفته ها، چهارده مؤلفه در سه بعد اصلی شناسایی شد. عوامل فردی شامل مؤلفه های شایستگی های شخصیتی، شایستگی های اخلاقی  رفتاری، شایستگی های تخصصی  مهارتی؛ عوامل سازمانی شامل ساختار تشکیلاتی مناسب، آموزش های تخصصی  مهارتی، ارزیابی و ارائه بازخورد، جذب نیروی انسانی توانمند، فرهنگ سازمانی مناسب، پشتیبانی ستادی و هماهنگی؛ و عوامل محیطی شامل عوامل سیاسی  قانونی، عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل مالی  اقتصادی، عوامل فناورانه استخراج شدند.

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر هماهنگی در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی بود که با رویکرد کیفی انجام شده است. جامعه پژوهش، معاونان، مدیران و خبرگان آشنا به موضوع پژوهش بودند که به روش قضاوتی و با معیار اشباع نظری داده ها، 20 نفر انتخاب شده اند. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های نیمه ساختاریافته، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته ها: پس از برگزاری مصاحبه ها و پیاده سازی متون، 32 مضمون پایه در ارتباط با عوامل مؤثر بر هماهنگی به دست آمد و در مرحله بعد، 12 مضمون سازمان دهنده از میان آنها استخراج شده است. نتیجه گیری: نتیجه نهایی پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر هماهنگی در سازمان مدّ نظر بود که عبارتند از: نظام ارتباطی- اطلاعاتی، عوامل ساختاری، عوامل نگرشی، برنامه ریزی، نظام رسمی مشارکت، نظام ارزیابی و نظارت، عوامل سخت افزاری، عوامل مأموریتی، رهبری، فرهنگ سازمانی، قوانین و مقررات و ویژگی های فردی. توجه به ابعاد مذکور شناسایی شده و ارتقای آنها می تواند بر ارتقای کارایی و اثربخشی سازمان اثر جدّی داشته باشد.