سارا صیادی

سازمان های امروزی در محیط های پیچیده ، پویا و شدیدا متغیر زندگی می کنند شرکت های صنعتی برای عرضه محصول یا خدماتی با کیفیت بالا همواره نیاز به بکارگیری تکنولوژی های نوین ندارند و در صورتیکه سیستمی برای بهبود فرآیند و عملکرد نیروی انسانی بکار گرفته نشود، از نظر منابع و زمان هزینه های زیادی را پرداخت خواهند کرد. فرهنگ کایزن در بسیاری از کشورهای صنعتی برای افزایش بهره وری مورد الگوبرداری قرار گرفته است. لذا این مطالعه مروری با هدف بررسی نقش کایزن در بهره وری سازمان ها انجام شده است. بعد از مطالعه مقالات معتبر انگلیسی و فارسی زبان و حذف موارد تکراری، 41 مقاله مرتبط به دست آمد. نتایج نشان داد که در شرکت ها و محیط های کار، موداها یا موارد اتلافی وجود دارند که با حذف آن ها می توان هزینه ها را کاهش و بهره وری را افزایش داد. همچنین در رابطه با اهمیت فرهنگ کایزن به عنوان یک واسطه در نوآوری و بهره وری سازمانی واحدی ارائه می دهد. روابط فرضی از منظر تجربی و نظری با شواهد روشنی مبنی بر اینکه نوآوری در فرآیند و بهره وری سازمانی مقدمات فرهنگ کایزن هستند، که لازم است در سازمان ها و بخصوص شرکت های تولیدی صنعتی پشتیبانی گردد. این مطالعه، به منظور افزایش بهره وری و پیاده سازی فرهنگ کایزن در سازمان ها پیشنهاد می گردد.

تجارت درون صنعت افقی و عمودی مزیت های رقابتی و نسبی واقعی کشورها را با در نظر گرفتن شیوه و تکنولوژی تولید مشخص می سازد ایران نیز در مسیر پیشرفت و توسعه روابط تجاری خود، نیازمند الگوی مناسب برای شناسایی و تقویت مزیت های رقابتی و نسبی در بخش های کارآ است. یکی از این بخش ها، بخش صنعت است که توسعه و رشد آن نیازمند توسعه فن آوری است. توسعه فن آوری نیز به نوبه خود از سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه داخلی و خرید فن آوری خارجی (کالاهای سرمایه ای و واسطه ای) متأثر می شود. بر این اساس در این پژوهش به بررسی اثرات سرریز تحقیق و توسعه بر تجارت درون صنعت افقی و عمودی در صنایع کارخانه ای پرداخته شده است. برای این منظور بر اساس آخرین اطلاعات در دسترس داده های تجارت خارجی و ویژگی های خاص صنایع برای کارگاه صنعتی بالای 10 نفر کشور طی دوره زمانی 1383-1395 در سطح تجمیع 4 رقم طبقه بندی ISIC با استفاده از روش داده های ترکیبی پالایش و پردازش شده است. نتایج برآورد به روش اثرات ثابت نشان می دهد که انباشت تحقیق و توسعه داخلی وخارجی اثر مثبت و معناداری بر تجارت درون صنعت افقی و عمودی نداشته است. همچنین نتایج حاکی از آن است که هر چند سرریز تحقیق و توسعه خارجی از طریق واردات تأثیر منفی و معنادار داشته، اما سرریز انباشت تحقیق و توسعه خارجی از طریق سرمایه انسانی اثر مثبت و معناداری بر تجارت درون صنعت افقی و عمودی دارد. بنابراین، پیشنهاد می گردد، سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و فعالیت های تحقیق و توسعه به منظور تسهیل در جذب و انتشار فن آوری وارداتی نهفته در کالاهای واسطه ای و سرمایه ای شرکای تجاری افزایش یابد تا زمینه افزایش تولید و تنوع و بهبود کیفیت کالاها را فراهم آورده و سهم تجارت درون صنعت کشور در سطح بین الملل افزایش یابد.