عادله عاصمی

هدف: شناسایی رابطه میان خلاقیت سازمانی کتابخانه ها و مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران. روش شناسی: پیمایشی تحلیلی میان کتابداران کتابخانه های دانشگاهی آذربایجان شرقی انجام و داده ها با استفاده از دو پرسشنامه پژوهشگرساخته جمع آوری شد. یافته ها: میانگین خلاقیت سازمانی 831/26 با انحراف استاندارد 83/1 و میانگین مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی 021/61 با انحراف استاندارد 6/2 محاسبه شد. تحلیل های آماری استنباطی (آزمون رگرسیون و پیرسون) در سطح معناداری کوچک تر از 05/0؛ رابطه میان خلاقیت سازمانی کتابخانه ها با مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران آذربایجان شرقی را با مقدار 615/0 R=تائید کردند. نتیجه گیری : نتایج نشان می دهند خلاقیت سازمانی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی و مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی آنان در سطح خوبی قرار دارد و میان خلاقیت سازمانی کتابخانه ها با مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی آذربایجان شرقی رابطه مستقیم، مثبت، و معناداری وجود دارد.

نقطه مشترک همگرایی مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی، سواد اطلاعاتی، رفتار اطلاعاتی، خلاقیت های فردی-جمعی، هوش و مباحث شناختی-ادارکی، در مقوله ی هوش اطلاعاتی است. اندازه گیری هوش اطلاعاتی در جوامع اطلاعاتی، از اهمیت زیادی برخوردار است. پرداختن به شاخص های مؤثر در این موضوع، از مباحث تعیین کننده در میزان استفاده از اطلاعات و داده در جوامع اطلاعاتی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص ها و سنجه های مؤثر در اندازه گیری هوش اطلاعاتی انجام شد. پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از روش کیفی شامل مطالعات کتابخانه ای، تحلیل محتوا و تحلیل نظرات خبرگان انجام شده است. ابزار جمع آوری داده ها شامل مطالعه متون تخصصی مرتبط با موضوع پژوهش، کدگذاری محتوا، و مصاحبه با متخصصین آشنا با مبحث هوش اطلاعاتی ( 8 نفر متخصص علم اطلاعات و دانش شناسی و 7 نفر متخصص روانشناسی) بود. جامعه پژوهش شامل متون تخصصی منتشر شده ی مرتبط، نظریات علمی مرتبط، و متخصصین حوزه علم اطلاعات- دانش شناسی و روانشناسی است. در مبحث هوش از نظریه هوش چندگانه گاردنر و در مبحث رفتار اطلاعاتی از نظریه های مختلف علمی استفاده شده است. طبق یافته های پژوهش، در نهایت 14 شاخص و 97 سنجه ی مؤثر برای اندازه گیری هوش اطلاعاتی در دو بُعد مدیریت و بازیابی اطلاعات شناسایی شد. همچنین در پایان یک چارچوب پیشنهادی برای اندازه گیری هوش اطلاعاتی ارایه شده است. از یافته ها چنین نتیجه گیری شد که در جوامع اطلاعاتی، سیاست گذاران و مدیران سازمان یا سازمان های مسئول درارتباط با افزایش سطح هوش اطلاعاتی جامعه، بایستی در تدوین راهبردهای کلی خود، راهبردهای خاص هوش اطلاعاتی جامعه را در نظر بگیرند. یکی از این اهداف راهبردی می تواند افزایش سطح هوش اطلاعاتی افراد، سازمان ها و جامعه باشد. برای این کار باید شاخص های مؤثر برای اندازه گیری و راهکارهای افزایش سطح هوش اطلاعاتی جامعه ی مورد نظر مشخص شود. پیشنهاد می شود این امر در اولویت های جامعه اطلاعاتی قرار گرفته و ابزار اندازه گیری بومی هوش اطلاعاتی بر اساس یافته های این پژوهش تهیه شود.