لیلا شفیعی

یکی از مهم ترین چالش هایی که سازمان ها در محیط های پیچیده و پویا با آن مواجه اند، چگونگی ایجاد توازن بین فعالیت های اکتشافی و نوآورانه با فعالیت های بهره بردارانه است. فائق آمدن بر چنین چالشی مستلزم توجه سازمان ها به توسعه رهبری دوسوتوان است؛ زیرا این رهبران نقش بسیار مهمی در فرایند توسعه منابع انسانی، بهبود مدیریت سازمان و درنهایت رشد عملکرد سازمانی دارند. بر این اساس هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر رهبری دوسوتوان بر سکوت کارکنان با در نظر گرفتن نقش میانجی توانمندسازی روان شناختی و سرمایه اجتماعی است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را 200 نفر از کارکنان اداری شرکت نفت پارس تشکیل می دهند. از این تعداد، 132 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه موردبررسی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه توزیع شد و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ و پایایی مرکب و روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوا و تحلیل عاملی تأییدی، تائید شد. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش با اس تفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام شده است. یافته ها حاکی از آن است که رهبری دوسوتوان تأثیر منفی و معنادار بر سکوت کارکنان دارد و رابطه مثبت و معنادار سبک رهبری دوسوتوان بر توانمندسازی روان شناختی و سرمایه اجتماعی تائید شد. همچنین تأثیر منفی و معنادار سرمایه اجتماعی بر سکوت کارکنان مورد تائید قرار گرفت. درنهایت در این پژوهش نقش میانجی گری سرمایه اجتماعی در رابطه بین رهبری دوسوتوان و سکوت کارکنان نیز مورد تائید قرار گرفت.

با توجه به نقش نوآوری به عنوان یکی از عوامل مهم تفاوت در عملکرد اقتصادی مناطق و کشورها، بسیاری از پژوهشگران به دنبال شاخص هایی برای شناسایی و پایش فعالیت های نوآورانه و پراکندگی جغرافیایی این فعالیت ها بوده اند. در این میان، اختراعات ثبت شده به عنوان شاخصی از خروجی های نوآورانه و تحلیل های مبتنی بر اطلاعات افشا شده این اختراعات، اهمیت فزاینده ای در سیاست گذاری های ملی، بخشی و حتی بنگاهی یافته است. در این پژوهش برای نخستین بار بانکی اطلاعاتی از اختراعات ثبت شده در ایران در فاصله سال های 1387 تا 1389 تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت. در این راستا سه پرسش مهم از نگاه سیاست گذاری فناوری که تاکنون بی پاسخ مانده بودند شامل چگونگی پراکندگی فعالیت های نوآورانه در سطح استان های کشور، تاثیر فاصله استان ها تا پایتخت و میانگین سطح درآمد خانوارهای هر استان بر فعالیت های نوآورانه استان های کشور مورد کاوش قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تمرکز شدید فعالیت های نوآورانه در تهران و چند شهر بزرگ است. همچنین، دستاوردهای این پژوهش بر عدم تاثیر میانگین سطح درآمد خانوار اما تاثیر معنادار فاصله استان ها تا پایتخت بر تعداد اختراعات ثبت شده استان های کشور دلالت می کنند.