زهره عمادی

در میان مراحل آموزش معلم، دوره ی کارورزی یکی از مهمترین مراحل است که دانشجو معلمان را از مرحله نظری وارد مرحله ی عملی کرده و آنان را به نقش معلمی آینده نزدیک می کند؛ تا جایی که هدف اصلی این مطالعه، توصیف تجارب و درک اساتید و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان فارس درباره ی ویژگی های کارورزی با رویکرد پژوهش روایی است.مطالعه حاضر در قالب روش کیفی انجام پذیرفت. جامعه آماری شامل دانشجویان و اساتید دانشگاه فرهنگیان فارس بوده است. برای نمونه گیری از روش هدفمند و با رعایت قاعده اشباع نظری استفاده شد. به این صورت که تعداد30  دانشجو و 15 استاد در مدت یک ماه مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که روایی آن با استفاده از روایی سازه، درونی و بیرونی و  پایایی آن با استفاده از روش بررسی اعضا، بررسی همکار و ناظر بیرونی مورد تایید قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از راهبرد تجزیه و تحلیل محتوای کیفی مرسوم استفاده گردید.یافته های بدست آمده نشان داد که مقوله های اساسیِ کارورزی با رویکرد پژوهش روایی از نظر اساتید و دانشجویان شامل: 1)ماهیت پژوهش روایی،2)مزایای پژوهش روایی،3)مشکلات اجرای پژوهش روایی و4) تمهیدات و ملزومات پژوهش روایی می باشد که هر کدام دارای زیر مقوله هایی می باشند.بر اساس دیدگاه اکثر اساتید و دانشجویان، دانشگاه باید با مدرسه تعامل داشته باشد و بخشی از بودجه ی دانشگاه را به مدارسی که با دانشگاه همکاری می کنند، اختصاص دهند. در پایان نیز پیشنهاداتی از جمله برگزاری جلساتی بین دانشجویان برای انتقال تجارب، چاپ گزارش های برتر دانشجویان در مجلات کارورزی و... مطرح شده است.

هدف از این مطالعه توصیف تجارب و درک اساتید دانشگاه فرهنگیان فارس درباره ی عوامل و شرایط ویژگی های آموزش اثر بخش است. جهت جمع آوری اطلاعات از مصاحبه استفاده گردید و هنگامی که داده ها به اشباع رسید، نمونه گیری خاتمه یافت. تعداد 22 نفر اساتید در مدت 1 ماه مورد مصاحبه قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از راهبرد تجزیه و تحلیل مداوم و مقایسه ای استفاده گردید. یافته های مربوطه نشان داد، مقوله های اساسی آموزش اثر بخش از نظر اساتید شامل: 1) مهارت تدریس؛ 2) خصوصیات آموزش دهنده و آموزش گیرنده؛ 3) ارتباط بین فردی و 4) عوامل زمینه ای است. اکثر اساتید «مهارت تدریس استاد» را اساسی ترین عامل موثر در آموزش اثربخش معرفی کردند؛ ضمن اینکه مشارکت کنندگان در این مطالعه، تسلط بر محتوا و مهارت ارتباط با فراگیران را در آموزش اثربخش بسیار مهم می دانستند؛ رعایت قوانین و مقرارت آموزشی مؤلفه ای بود که شرکت کنندگان اشاره چندانی به آن نکردند؛ ضمن اینکه در این مطالعه، محققان به مؤلفه-های نسبتاً جدیدی در حیطه« عوامل زمینه ای» اشاره کردند؛ براساس نتایج این تحقیق، آموزش اثر بخش زمانی محقق می شود که، تمامی عوامل محیطی و سازمانی با یکدیگر مشارکت کنند و برنامه های سازمان یافته ای را اجرا کنند.