بایزید تاند

ترجمه، اصیل ترین نوع فکر و اندیشه است که عامل انتقال یک فرهنگ از یک مکان به مکان دیگری است؛ در حقیقت نوعی مکمل تولید داخلی است و با توجه به ماهیت هرمونتیکی آن همواره در تولید اندیشه های جدید نقش بسزایی ایفا می کند. مقایسه ساختار زبان های متنوع به نوعی به مطالعات زبان شناسی کمک وافری می کند و از دل این مقایسه ها به تفاوت های ساختاری و خصیصه زبان های متنوع نائل می شویم. جبران خلیل جبران، نویسنده لبنانی- آمریکایی است و رمان «پیامبر» جزء مشهورترین آثار او به شمار می آید که به زبان عربی و فارسی نیز ترجمه شده است. مفاهیم کلیدی این کتاب پیرامون شادی، اندوه، عشق، کار، لذت و دین سخن می گوید. تحقیق حاضر با استمداد جستن از رویکرد توصیفی- تحلیلی و آوردن مثال های متنوع از ساختارهای گوناگون زبانی به مقایسه ترجمه فارسی و عربی رمان در مقابل متن اصلی که به زبان انگلیسی است، می پردازد؛ به طوری که از دل آن انواعی از ساختارهای مختلف سه زبان کشف شده و با مقایسه ترجمه ها، تفاوت و تمایز ساختار نحوی و واژگانی آن ها به وضوح آشکار شده است. علاوه بر این، میزان ارزیابی ترجمه عربی و فارسی رمان براساس الگوی کارمن گارسس مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم ترین نتایج بحث این است که گاهی مترجم فارسی مبتنی بر روحیه ادبی خودش تغییراتی در ساختارها و ترکیب های رمان به وجود آورده که به نوعی با احساسات و سرشت ادبی او آمیخته شده است و همین حالت از بیان است که به ترجمه فارسی رمان، هیجانات تعبیری مضاعفی بخشیده است؛ این در حالی است که ترجمه عربی رمان نشانه هایی از گرته برداری و اقتباس ظاهری متن اصلی در آن دیده می شود.

یعد الانسجام أحد المعاییر النصیه التی اهتمت به الدراسات النصیه الحدیثه فی سعیها لإیجاد صله وثیقه بین الجمل من جهه، والفقرات من جهه ثانیه امتدادا إلى مستوى الخطاب؛ وتکمن أهمیه الانسجام فی عملیه الفهم والتفسیر؛ إذ یرتبط الانسجام بالخطاب ککل ولا یتوقف على مستوى الجمل والفقرات فقط. تأتی هذه الدراسه لتکشف معیار الانسجام فی آیات التعامل بین المؤمنین فی القرآن الکریم من خلال سور المؤمنون، ولقمان والحجرات، لما فیها من الدعوه إلى الفضائل الأخلاقیه، حیث تکشف عن جمالیه التلاحم بین عناصر السور وتبرز علائ المناسبه بین آیاتها ومقاطعها ومناسبه السور لمقاصدها. وتشکل البحث على رکنین أساسین: أولهما الترابطی السطحی الذی یقرب للاتساق؛ وثانیها الترابط المعنوی الذی یقرب للانسجام. یکمن هدف هذا البحث فی فک ربط مناهج الانسجام بالمعاییر الأخلاقیه فی السور. أما النتائج تشیر إلى أن علاقه المناسبه بالمعنى العام من خلال السور المذکوره، فتنشئ نظاما مکملا، ویشع ملامح التربیه والتهذیب بإیحاءات بالغه الوقع والتأثیر ولا تقبل التفکیک والتجزئه، فینشئ کل سوره، منفرده شبکه دلالیه مختصه بها تاره، وتاره یحاول البحث وراء تقریر التناسب بین السور المذکوره؛ لذلک تقوم نظریه الانسجام على تقریر الغرض الذی یبحث عنه المقال؛ إذ هی شدیده الصله بالوقع والتأثیر على وجدان المتلقی وتشحن الطاقه الإیمانیه الإیجابیه مستمده من غرض التربیه الإنسانیه.

التداولیه ترتبط بالتواصل السلیم أو التواصل الأمثل الذی یحرز من خلاله، أکبر قدر من الوضوح والشفافیه لانعکاس اللغه. بما أنها تعدّ عملیه تصاعدیه مؤدیه إلى طبقه عالیه من المعنى والسیاق، فهی تستوعب جمیع مستویات اللغه من الحاله الانفرادیه، والتواصلیه، والحواریه. وللتداولیه محاور مختلفه، منها الأفعال الکلامیه التی تحیل الصوره الذهنیه للغه إلى الصوره الفعلیه اللغویه التأثیریه. وسوره لقمان هی إحدى السور المهمه التی تحمل آداب التعامل والمعاشره، بذلک تحتاج إلى الأسلوب التواصلی أو التداولی الذی یحقق مقصدیه الکلام غیر المباشر. وطبیعه الأفعال الکلامیه والحجاجیه تجسّد ما فی السوره من الأغراض والمقاصد من خلال إستراتیجیه تواصلیه حجاجیه، کما تهتمّ أیضا بوقع الکلام وتأثیره على المتلقی. تتبع المقاله المنهج الوصفی التحلیلی، مستمده من مناهج أوستین وسیرل، اللذین قاما بتطویر نظریه الأفعال الکلامیه. مما توصّلت إلیه هذه المقاله أنّ الأفعال التقریریه أو الإخباریه فی السوره تشمل الغرض غیر المباشر، کتشجیع المؤمنین على المعاشره الحسنه والأدب، کما تدلّ الأفعال الإنجازیه أو الإنشائیه الموجوده فیها على التحذیر والتنبیه امتداداً إلى التشجیع فی بعض الأحیان. وهذه المعانی تکون ذات دلاله نفسیه شعوریه تبعث الحیاه والتحرک فی نفس المتلقی، وتحتوی على معان أخرى غیر الدلالات المباشره، یمکن الوصول إلیها من خلال المقام الذی وردت فیه.

کهن الگوها به مثابه مفاهیم مشترکی از گذشته های دور در ضمیر ناخودآگاه بشر به جا مانده که این صور برای رسیدن به مرزهای خودآگاهی در خواب ها و رؤیاها و نیز آثار ادبی جلوه می کند. یکی از کهن الگوهایی که یونگ آن را در شمار پرمعناترین تجلیات روان جمعی به شمار می آورد، کهن الگوی مادر مثالی است که با ماهیتی مثبت و منفی، گاه به شکل شخصیت مادر واقعی و گاه در قالب اشکال و نمادهایی که بر جنبه مادرانه دلالت دارند، در آثار ادبی تجلی می یابد. محمد قیسی شاعر معاصر فلسطینی است که در سروده های خود به کهن الگوی مادر مثالی توجه وافر داشته و برای عمق بخشیدن به معانی شعر خود با الهام از متون دینی بر این کهن الگو جامه ای نو پوشانده است. از دستاوردهای این پژوهش، که به روشی توصیفی تحلیلی تدوین شده است، چنین استنباط می شود که در شعر محمد قیسی کهن الگوی مادر مثالی نمادی برای وطن اشغالی است و به مفاهیمی چون امید، پایداری، خیزش، آزادی و منجی ملت فلسطین دلالت دارد.

إنّ أدب المقاومه هو الذی کان تنبعث عنه الروح الوطنیه جازمه قویه، إذا ألح الشاعر المقاوم علی قضیته إلحاحاً، جعله یتخذ من شعره وسیله کفاحیه مباشره، و قد جنّد شعره فی خدمه الحیاه الملتهبه من حوله، فطغی علیه الحماس. من ثم الأدیب المقاوم هو الذی یدفع بالأدب نحو الأهداف السامیه والمتعالیه. تمیم برغوثی من أبرز شعراء المقاومه الذی جنّد شعره لدفاع عن قضیه فلسطین، له قصیده شهیره مسمی «فی القدس» التی تصور فیها المصائب المؤلمه للفلسطینیین أحسن التصویر. تناولت هذه المقاله دراسه تحلیلیه وأسلوبیه لهذه القصیده التی تعدّ من أهم أعمال الشاعر الأدبیه. یبحث الکاتبان فی هذه المقال علی المنهج التحلیلی والنقدی فی الجانبین المعنوی والنفسی، ومن نتیجه البحث فستکشف أهم میزاتها الأسلوبیه فی المستویات الثلاث الایقاعی، والبلاغی، والترکیبی.