امیرحسین چشمه خاور

پژوهش حاضر با هدف بررسی میران اثربخشی یک روش فعال یادگیری مبتنی بر فعالیت های یادگیری مشارکتی، بر عملکرد تحصیلی دانشجومعلمان رشته آموزش شیمی در یک دوره مجازی شیمی عمومی1 انجام گردید. جامعه آماری این پژوهش دانشجومعلمان رشته آموزش شیمی دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر اصفهان بودند که 28 نفر آن ها در گروه آزمایش و 23 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. برای هر دو گروه مدرس و سرفصل های تدریس شده کاملا یکسان بوده و تفاوت در روش تدریس بود. برای گروه آزمایش از روش یادگیری مبتنی بر بر یادگیری مشارکتی با مشارکت فعال دانشجویان استفاده شد و روش مورد استفاده برای گروه کنترل سخنرانی بود. از هر دو گروه آزمایش و کنترل پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد و نتایج با استفاده از روش آمار استنباطی تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA) تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از تأثیر مثبت و معنادار رویکرد آموزشی اتخاذ شده بر عملکرد دانشجومعلمان بود. روش یادگیری مشارکتی به طور قابل توجهی به دستاوردهای یادگیری بالاتری نسبت به روش سخنرانی منجر شد. اتخاذ رویکردی با هدف افزایش فعالیت دانشجویان در آموزش از راه دور و همچنین ایجاد یادگیری عمیق مبتنی بر تحقیق و کار گروهی نقش مهمی در بهبود عملکرد دانشجویان داشت.

هدف از این پژوهش، بررسی چالش های اجرای دوره کارورزی دانشگاه فرهنگیان در فضای مجازی و بیان راهکارها و پیشنهاد یک مدل مناسب و عملی برای اجرای آن است. این پژوهش بر اساس روش پژوهش کیفی داده بنیاد ﺻﻮرت می-گیرد. برای این منظور بر اساس نمونه گیری هدفمند ۲۱ دانشجومعلم، ۱۷ معلم راهنما و ۱۵ استاد راهنما که تجربه کارورزی به صورت حضوری و مجازی را داشتند دراین پژوهش مشارکت کردند. ﺑﺮای ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت، از مصاحبه ژرف نگر به صورت هدایت کلیات و نیمه ساختاریافته استفاده شد و روایی سوالات مصاحبه، توسط متخصصین علوم تربیتی تأیید شد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه، بهبود زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری بسترهای آنلاین و بهبود سرورها می توانند راهکارهایی برای غلبه بر محدودیت های زیرساختی فضای آنلاین، بهبود ارزشیابی، و تعامل بهتر بین استاد راهنما و معلم-راهنما به منظور برنامه ریزی و اجرای بهتر تدریس دانشجومعلمان در فعالیت های آموزشی باشند. به علاوه، کاهش تعداد فعالیت ها، عدم تاکید بر روش تدریس E5 و استفاده از سایر روش های ساخت گرایی دارای تطابق بیشتر با آموزش آنلاین، آشناکردن دانشجومعلمان با راهبردهای مناسب تدریس، طراحی واحد یادگیری، و تولید محتوای مناسب برای فضای مجازی از مواردی بودند که برای بهبود اجرای فعالیت های آموزشی در فرایند اقدام پژوهی و درس پژوهی پیشنهاد داده شد.

با شیوع جهانی COVID-19، کلاس های حضوری در اکثر نقاط جهان تعطیل شد و جای خود را به آموزش های مجازی داد. در حالی که آموزش از راه دور برای همه مدرسان یک چالش بود، برگزاری کلاس های آزمایشگاهی برای مدرسان دروس شیمی به یک چالش بزرگ تر تبدیل شده بود. یک روش ساده و کارآمد برای آموزش های عملی شیمی در دوره های مجازی استفاده از شیمی آشپزخانه ای است. این رویکرد، فعالیت های ساده ای را که دانش آموزان می توانند در خانه انجام دهند و تکمیل کاربرگ هایی که مشاهدات آن ها را به تئوری تدریس شده مرتبط می کند، را شامل می شود. آزمایش هایی که فراگیران بتوانند به طور ایمن در خانه و بدون نیاز به خرید مواد و وسایل آزمایشگاهی تجاری گران قیمت انجام دهند، هم از نظر اقتصادی ارزشمند خواهند بود و هم بخشی از برنامه درسی را پوشش خواهند داد. در طراحی آزمایش های خانگی باید سه نکته سادگی، در دسترس بودن مواد و تجهیزات برای انجام آزمایش و ایمنی را در نظر داشت. پژوهش حاضر مطالعه ای مروری بر فعالیت های انجام شده در زمینه شیمی آشپزخانه ای در طول همه گیری کرونا می-باشد. بررسی ها نشان دادند فراگیران انگیزه بالایی برای انجام این آزمایش ها داشتند و به اهداف یادگیری نسبتا مشابه با سال های قبل در آزمایشگاه های حضوری دست یافتند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رویکردهای آموزش شیمی در مقطع متوسطه دوم است. این پژوهش در قالب رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدار شناسی انجام گرفته است. بر اساس نمونه گیری هدفمند 26 دانشجومعلم رشته آموزش شیمی دانشگاه فرهنگیان اصفهان پردیس شهید باهنر که در حال گذراندن درس کارورزی 4 در نیم سال دوم سال تحصیلی 1399-1398 بودند در این پژوهش مشارکت داشته اند. ﺑﺮای ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت، از مصاحبه های نیمه ساختار یافته استفاده شد و تحلیل داده ها از طریق کدگذاری و پیدا کردن مفاهیم و مضمون ها صورت گرفت. نتایج نشان داد که اگرچه برنامه های آموزشی تدریس شیمی در ایران بر مبنای روش های نوین و فعال هستند اما در عمل این برنامه ها در مدارس اجرا نمی شود. تحلیل داده ها نشان می دهد که عدم آشنایی معلمان با اهداف آموزشی، فراهم نبودن زیرساخت های مناسب، نتیجه محور بودن و بی انگیزگی معلمان و دانش آموزان باعث اجرای نادرست برنامه های درسی شده است. گذر از ساختار سنتی نیازمند آموزش حرفه ای معلمان در زمینه روش -های نوین یادگیری و فناوری ارتباطات، ایجاد سیستم نظارتی کارآمد بر عملکرد معلمان و فراهم کردن امکانات لازم می باشد.