مرتضی زمانیان

بسیج دانشجویی به عنوان یکی از مهم ترین جنبش های اجتماعی که نقشی مؤثر در تحولات گوناگون علمی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور بر دوش دارد، نیازمند هدف گذاری دقیق، تعیین استراتژی ها و برنامه هایی مشخص است که توان عظیم دانشجویان را در عرصه های مختلف علمی و عملی به کار گیرد و ظرفیت های آنان را در مسیر ایفای رسالت های تعیین شده الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هدایت نماید. ماهیت این جنبش دانشجویی مبین ویژگی های سازمانی غیرانتفاعی است، فلذا ادبیات مقاله بر اساس ادبیات سازمان های داوطلبانه غیرانتفاعی سامان یافته است. در سازمانهای غیرانتفاعی مفهوم مأموریت به عنوان اساسی ترین رکن در آغاز فرآیند برنامه ریزی استراتژیک مورد توجه قرار می گیرد. در سازمان هایی که در بدو تأسیس قرار دارند، این مفهوم به شکل تدوین مأموریت و در سایر سازمان ها به صورت اصلاح مأموریت موجود و دستیابی به مأموریت مطلوب تعبیر می گردد. مقاله حاضر به بررسی مأموریت موجود بسیج دانشجویی پرداخته و مبتنی بر روشی کیفی، بر اساس مطالعه تطبیقی با سازمان های داوطلبانه بین المللی، تحلیل سیستمی و نظرات خبرگان و ذی نفعان، مأموریت مطلوب آن را ارائه کرده است. مدل کلی در نظر گرفته شده ترکیبی از مدل های برایسون و هکس بوده که در قسمت های مختلفی تغییرات لازم به منظور بومی سازی آن در بسیج دانشجویی اعمال شده است. بر این اساس، مأموریت های چهارگانه تربیت نیرو، نقش آفرینی عمومی، رشد تخصصی و نقش آفرینی تخصصی برای بسیج دانشجویی پیشنهاد گردیده است.