مسعود طهماسیان

هدف: اختلال بی خوابی مزمن، به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی، تاکنون مکانیسم عصبی آن کاملاً شناخته نشده است. برخی از مطالعات جدید بر نقش قشر حدقه ای پیشانی در اختلال بی خوابی مزمن تأکید کرده اند، اما تاکنون ارتباط عملکردی این منطقه با دیگر نواحی مغز بررسی نشده است. روش: این مطالعه تحلیلی و مورد- شاهدی با روش تصویربرداری مغناطیسی رزونانس عملکردی (fMRI) در حالت استراحت انجام شده است. با روش نمونه گیری در دسترس، 42 فرد مبتلا به این اختلال از کلینیک خواب دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و 52 مورد سالم در این مطالعه وارد شدند. همچنین، پلی سومنوگرافی شبانه و پرسشنامه شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ از آن ها گرفته شد. ارتباط عملکردی قشر حدقه ای پیشانی با تمام واکسل های مغز در دو گروه بیمار و سالم محاسبه و مقایسه گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که در بیماران مبتلا به اختلال بی خوابی مزمن در مقایسه با گروه سالم، ارتباط عملکردی درونزاد این قشرکاهش و با شکنج پایینی چپ قشر پیشانی، قشر جلویی اپرکالم راست، اینسولا راست و شکنج گیجگاهی میانی چپ کاهش یافته، و همچنین ارتباط عملکردی این قشر با شکنج پیش مرکزی افزایش یافته است  (05/0>p اصلاح شده برای مقایسه های مکرر). تغییرات ارتباطات عملکردی مذکور نیز با کیفیت خواب رابطه معنی داری دارد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه حاکی از ارتباط عملکردی مختل قشر حدقه ای پیشانی با دیگر نواحی مغز و ارتباط آن با شاخص های کیفیت خواب است که می تواند تبیین کننده بخش مهمی از آسیب شناسی عصبی این اختلال باشد.