زهرا فاخر عجب شیر

یکی از موانع یادگیری عمیق دانشجویان در مقطع کارشناسی، نقش منفعلانه آنها در کلاس است. در ایام دنیاگیری کووید-19 و با برگزاری کلاس های برخط، که نقش مخاطب در آن کمتر از کلاس های حضوری است، این مشکل نمود بیشتری پیدا کرده است. در این مقاله، تأثیر کلاس درس معکوس برخط بر یادگیری و رضایت دانشجویان مهندسی عمران در مقطع کارشناسی که درس زبان تخصصی مهندسی عمران در دانشگاه بناب را اخذ کرده بودند بررسی شد. این طالعه نیمه تجربی با حضور 35 دانشجو در نیم سال دوم سال تحصیلی 99-98 برگزار شد. کلاس مربوط به همین درس که در گذشته توسط همین مدرس و به شیوه سنتی ارائه شده بود، به عنوان کلاس کنترلی جهت مقایسه نتایج انتخاب گردید. داده های حاصل از نمرات آزمون های کلاسی و پایا نی به همراه پرسش نامه های تکمیل شده توسط دانشجویان به روش های آماری تحلیل شد و نتایج نشان داد که در جلسات آغازین، میانگین نمرات آزمون های کلاسی در روش معکوس نسبت به کلاس تدریس سنتی اختلاف چشم گیری نداشت. در کلاس برخط معکوس، اختلاف آماری معناداری میان نتایج آزمون های کلاسی آغازی نسبت به آزمون های کلاسی بعدی وجود داشت. با وجود اینکه نمرات آزمون های کلاسی بعدی و آزمون پایانی در کلاس معکوس نسبت به کلاس سنتی بالاتر بود اما این افزایش از لحاظ آماری معنادار نبود. اظهارات دانشجویان حاکی از رضایت آنها از برگزاری کلاس برخط به روش معکوس نسبت به دیگر کلاس های برخط سنتی بود. البته از نظر دانشجویان ایرادهایی به کلاس معکوس برخط وارد بود که اغلب ناشی از تجربه اندک افراد در به کارگیری این روش می شد.

درحالی که مطالعات متعددی درباره نقش حاشیه نویسی بر فراگیری واژگان زبان دوم وجود دارد، یافته ها درمورد تأثیر افتراقی حاشیه نویسی به زبان اول و دوم متناقض است. مطالعه حاضر به بررسی یادسپاری و یادآوری واژگان انگلیسی در میان زبان آموزان انگلیسی به منزله زبان دوم پرداخته است که در حین خواندن متن به حاشیه نویسی به زبان اول و دوم در حاشیه متن و زیر متن دسترسی داشتند. در طول مداخله که دو ماه به طول انجامید 176 شرکت کننده با توانش پیش متوسطه زبان انگلیسی درگیر خواندن متون انگلیسی در یکی از پنج گروه زیر شدند: حاشیه نویسی به زبان اول در حاشیه صفحه (L1-m)، حاشیه نویسی به زبان اول در زیر صفحه (L1-b)، حاشیه نویسی به زبان دوم در حاشیه صفحه (L2-m)، حاشیه نویسی به زبان دوم در زیر صفحه (L2-b) و کنترل (.(CO پس از مداخله، پس آزمون و یک ماه بعد، پس آزمون تأخیری برگزار شد. نتایج آزمون واریانس چندمتغیری و آزمون تعقیبی شفه نشان داد گروه هایی که در معرض حاشیه نویسی به زبان اول قرار گرفته بودند به طور معناداری عملکرد بهتری در یادسپاری واژگان (پس آزمون) داشتند (L1-m > L1-b > L2-m > L2-b). همچنین نتایج بیانگر عملکرد بهتر در یادآوری واژگان (پس آزمون تأخیری) توسط گروه هایی با دسترسی به حاشیه نویسی در حاشیه متن، صرف نظر از زبان حاشیه نویسی بود (L1-m = L2-m > L1-b > L2-b). این یافته ها نشان می دهند که نحوه پردازش و بازیابی واژگان از حافظه بسته به زبان حاشیه نویسی و محل قرارگیری حاشیه نویسی در متن متغیر است. کاربرد یافته های پژوهش حاضر برای مدرسان و طراحان درسی زبان دوم ذکر شده است.

در دهه های اخیر، استفاده از رویکردهای مبتنی بر پیکره در آموزش/یادگیری زبان انگلیسی توجه زبانشناسان را به خود معطوف کرده است. مطالعه ی حاضر تاثیر کانکوردنس ها را بر توسعه دانش ادراک و تولید واژگان همنشین گونه فعل-قید بررسی می کند. بعلاوه، این مطالعه به بررسی تطبیقی تاثیرات دو رویکرد شناختی قیاسی و استقرایی بر فراگیری دانش همنشینی واژگان در بستر آموزش از طریق کانکوردنس می پردازد. طی طرحی شبه آزمایشی، شرکت کنندگان که شامل 82 نفر بودند به گروه های قیاسی، استقرایی، و کنترل تقسیم شدند. طی دو جلسه ی فشرده ی 90 دقیقه ای، به گروه های مورد مطالعه چند فعالیت ادراکی و تولیدی ارایه شد تا این فعالیت ها را با استفاده از کانکوردنس به عنوان ابزار مرجع انجام دهند. الگوی قرارگیری واژگان به صراحت برای گروه قیاسی تشریح شد در حالی که گروه استقرایی می بایست الگوهای موجود را از پیکره های آنلاین استنتاج می کردند. تحلیل نمرات پیش آزمون و پس آزمون ادراک و تولید واژگان همنشین تاثیر چشمگیر کانکوردنس ها بر فراگیری دانش همنشینی واژگان را آشکار کرد. در حالی که هر دو گروه قیاسی و استقرایی پیشرفت مشابهی در دانش ادراک واژگان همنشین نشان دادند، رویکرد استقرایی تاثیر بیشتری بر بهبود دانش تولید واژگان همنشین داشت. رویهمرفته دانشجویان نگرش مثبتی نسبت به آموزش از طرریق کانکوردنس ها نشان دادند.