محمدامین علیزاده

این پژوهش سعی دارد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که جایگاه و نقش زنان در موسیقی مردم پسند چگونه بازتاب پیدا کرده است. روش پژوهش از نوع روش های کیفی و استراتژی مورد مطالعه نظریه ی زمینه ای است، ابزار گردآوری داده در این پژوهش مصاحبه ی عمیق بوده و همچنین مشاهده ی مشارکتی و مطالعه ی اسناد نیز بر غنای تجربی افزوده است. با توجه به ماهیت موضوع و استراتژی تحقیق حاضر، پژوهشگر با 21 نفر از جوانان شهرستان پیرانشهر مصاحبه ی عمیق و باز انجام داد که پس از انجام این تعداد مصاحبه دریافت به اشباع نظری رسیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد موسیقی برای زنان رسانه ای است که ضمن آنکه می تواند مسائل و مشکلات زنان را منعکس کند بلکه بالاتر از آن زنان می تواند با ورود به میدان تولید موسیقی و با قرار دادن پیام های انسانی و برابری خواهانه در درون آثارشان هم عامل آگاهی بخش جامعه باشد و هم از طریق تغییر در جهان بینی مردمحورانه ، انسان ها را به سوی جهانی برابرتر سوق دهد. موسیقی برای زنان تنها بازتاب وضعیت موجود نبوده، بلکه در خلق جهانی تازه، فارغ از انسدادهای اجتماعی تاریخی، یاری رسان  آنها بوده است. این موسیقی است که صدای نابرابرستیزانه و آزادی خواهانه ی زنان را در جهان مردسالار فریاد می زند و از تصاحب جایگاه اجتماعی شایسته تری سخن می گوید. در چنین ساختار اجتماعی ای موسیقی یکی از رسانه های همه جایی و یکی از مجراهای اساسی انتقال پیام زنان و از محورهای مقاومت خرده فرهنگی آنان است.

موسیقی مردم پسند کارکرد های گوناگونی در مناسبات اجتماعی دارد. در این پژوهش سعی شده به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که آیا موسیقی مردم پسند باعث ایجاد و افزایش و گسترش سرمایه اجتماعی می شود؟ و از طریق چه سازوکارهایی به تولید سرمایه اجتماعی منجر می شود؟ روش این پژوهش از نوع کیفی است و از استراتژی نظریه زمینه ای (گراندد تئوری) استفاده شده است. داده ها از طریق مصاحبه کیفی عمیق با هجده دانشجو از دانشجویان دانشگاه پیام نور پیرانشهر به شیوه نمونه گیری نظری و هدفمند جمع آوری شد. پس از انجام دادنِ این تعداد مصاحبه، انتخاب نمونه و جمع آوری داده ها تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. نتایج پژوهش نشان داد شکل گیری تصویر ذهنی مثبت افراد از جهان، به سببِ مصرف موسیقی مردم پسند، به منزله سرمایه ای مهم، نقش مثبتی در مناسبات اجتماعی ایفا می کند. همچنین، موسیقی مردم پسند، به منزله منبعِ حمایت اجتماعی و اعتمادسازی، از طریق تلطیفِ فضای خانوادگی، ایجاد و گسترش آشتی اجتماعی، و نیز بالابردن آستانه صبر و تحمل اجتماعی افرادْ تأثیر بسزایی در ایجاد سرمایه اجتماعی دارد.